ارتودنسی یکی از شاخه‌های دندانپزشکی است که به طور کلی به درمان مال اکلوژن می‌پردازد و هدف آن صاف و یکدست کردن دندان‌ها می‌باشد. مال اکلوژن به شرایطی گفته می‌شود که هنگام بسته بودن دهان، دندان‌ها به درستی روی یکدیگر قرار نمی‌گیرند که نتیجه‌ی آن ایجاد مشکل یا اختلال در بایت است. اگر رشد دندان‌ها به درستی هدایت نشود، مال اکلوژن بوجود خواهد آمد. دندان‌ها کج و ناصاف خواهند بود و در یک ردیف کنار یکدیگر قرار نخواهند گرفت.

مال اکلوژن بیماری محسوب نمی‌شود زیرا سلامت جسمی را تحت تاثیر قرار نخواهد داد. این عارضه تنها به تغییر در موقعیت دندان‌ها مربوط می‌شود. با این حال، با ایجاد اختلال در بایت ممکن است از طرفی شکل صورت و ظاهر فرد را تحت تاثیر قرار دهد و از سوی دیگر با ایجاد مشکل در جویدن، گفتار و عملکرد تنفسی دندا‌ن‌ها، در نهایت منجر به ایجاد حس ناراحتی، افسردگی و عدم اعتماد به نفس خواهد شد.

از جمله عواملی که ممکن است منجر به ایجاد مشکل در بایت شوند عبارتند از آسیب به دندان‌ها یا استخوان‌های صورت، مکیدن شصت یا انگشت به طور مداوم و عوامل دیگر. مال اکلوژن شدید می‌تواند غذا خوردن، گفتار و رعایت بهداشت دندان‌ها را تحت تاثیر قرار دهد.

درمان ارتودنسی می‌تواند به درمان یا بهبود مشکلات زیر کمک کند:

انواع مشکلات بایت (مال اکلوژن)

انواع مشکلات بایت (مال اکلوژن)

جلوآمدگی دندان‌های پیشین (Protruding front teeth)

در برخی موارد دندان‌های پیش فک بالا رو به جلو متمایل هستند و خیلی جلوتر از دندان‌های فک پایین قرار می‌گیرند که در ظاهر شکل بدی بوجود می‌آورند و گفتار را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهند. درمان ارتودنسی می‌تواند با حل این مشکل ظاهر چهره را بهبود دهد و از ایجاد آسیب به دندان طی حوادث ورزشی ممانعت به عمل آورد.

دندان‌های فشرده و نامرتب (Crowding)

انواع مشکلات بایت (مال اکلوژن)

انواع مشکلات بایت (مال اکلوژن)

در فک‌هایی که عرض آنها کم است، شاید جای کافی برای تمام دندان‌ها وجود نداشته باشد. ممکن است ارتودنتیست یک یا دو دندان را بکشد تا برای دندان‌های دیگر فضای کافی ایجاد شود.

دندان‌های نهفته (Impacted teeth)

انواع مشکلات بایت (مال اکلوژن)

انواع مشکلات بایت (مال اکلوژن)

این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که دندان دائمی (بیشتر دندان عقل) از لثه یا استخوان بیرون نمی‌آید، یا تنها بخشی از آن قابل مشاهده است.

دندان‌های نامتقارن (Asymmetrical teeth)

انواع مشکلات بایت (مال اکلوژن)

انواع مشکلات بایت (مال اکلوژن)

در این حالت، دندان‌های بالا و پایین کنار یکدیگر جفت نمی‌شوند، بویژه زمانی که حین بسته بودن دهان دندان‌ها نشان داده می‌شوند.

دیپ بایت (Deep bite) یا اور بایت (overbite)

انواع مشکلات بایت (مال اکلوژن)

انواع مشکلات بایت (مال اکلوژن)

در این حالت، دندان‌های فک بالا مقدار زیادی از دندان‌های فک پایین را می‌پوشانند، و در موارد وخیم‌تر، ممکن است باعث شود دندان‌های فک بالا در کام (سقف دهان) فرو روند.

بایت معکوس (Reverse bite)

انواع مشکلات بایت (مال اکلوژن)

انواع مشکلات بایت (مال اکلوژن)

در این حالت، با قرار دادن دندان‌ها روی یکدیگر، دندان‌های فک بالا درون دندان‌های فک پایین قرار می‌گیرند به همین دلیل در ظاهر صورت، فک پایین کاملا به جلو متمایل می‌شود که در زیبایی چهره خلل ایجاد می‌کند.

اپن بایت (Open bite)

انواع مشکلات بایت (مال اکلوژن)

انواع مشکلات بایت (مال اکلوژن)

زمانی که دندان‌ها روی یکدیگر قرار می‌گیرند، بین دندان‌های فک بالا و دندان‌های فک پایین شکاف وجود دارد که جویدن صحیح و گفتار را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در برخی موارد منجر به ایجاد عاداتی از قبیل فشار به زبان می‌شود.

آندر بایت (Underbite)

انواع مشکلات بایت (مال اکلوژن)

انواع مشکلات بایت (مال اکلوژن)

با بستن بایت، دندان‌های فک بالا خیلی عقب قرار می‌گیرند، یا دندان‌های فک پایین خیلی جلو قرار می‌گیرند.

کراس بایت (Crossbite)

انواع مشکلات بایت (مال اکلوژن)

انواع مشکلات بایت (مال اکلوژن)

در این نوع ناهنجاری، زمانی که دندان‌ها روی یکدیگر قرار می‌گیرند، به جای آنکه دندان‌های فک بالا اندکی جلوتر از دندان‌های فک پایین قرار گیرند، در بخشی از فک که دچار کراس بایت است، دندان‌های فک پایین جلوتر از فک بالا قرار می‌گیرند. عدم درمان این عارضه موجب رشد غیرعادی و بدشکل شدن فک خواهد شد.

فاصله زیاد بین دندان‌ها (Spacing)

انواع مشکلات بایت (مال اکلوژن)

انواع مشکلات بایت (مال اکلوژن)

در دندان‌های فاصله‌دار، برعکس دندان‌های فشرده، بین دندان‌ها شکاف یا فاصله وجود دارد، که علت آن ممکن است عدم وجود یک دندان باشد یا اینکه دندان‌ها نمی‌توانند به طور کامل دهان را پر کنند. این مشکل اساسا به زیبایی مربوط می‌شود.

ارتودنتیست قادر است به حل مشکلاتی از قبیل ساییدن یا فشردن دندان‌ها و حرکت یا ایجاد صدای تق تق در فک نیز کمک کند. با حل همه‌ی این مشکلات می‌توان سلامت دهان و دندان‌ها و لثه‌ها را در دراز مدت تضمین نمود. بر اساس کلیه‌ی نکاتی که ذکر شد می‌توان نتیجه‌گیری کرد که درمان ارتودنسی می‌تواند ظاهر دندان‌ها را بهبود بخشد، اما می‌تواند در نهایت منجر به بهبود جویدن و گفتار شود و در برخی موارد از آسیب و پوسیدگی دندان جلوگیری ‌نماید

 

وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر وسیله ‌ای در ارتودنسی است که برای بزرگ‌تر کردن فک بالا (ماگزیلاری) استفاده می‌شود تا فضای کافی برای همه دندان‌ها در قوس دندانی وجود داشته باشد. علاوه بر وسیع کننده فک بالا، وسیله ‌ای نیز برای بزرگ کردن فک پایین وجود دارد. امروزه درمان بزرگ کردن فک بالا در ارتودنسی متداول است.

سن استفاده از وسیع کننده کام

استفاده از وسیع کننده کام بیشتر در کودکان متداول می‌شود. اگر چه می‌توان از این وسیله برای افراد بزرگسال نیز استفاده کرد. میزان فضایی که با کمک وسیع کننده قرار است ایجاد شود و سن بیمار، تعیین‌ کننده طول دوره درمان هستند. مهم‌ترین مزیت درمان ارتودنسی در کودکی امکان بهره بردن از وضعیت رشد استخوان‌ها و دندان‌ها است به این معنی که می‌توان تنها با هدایت رشد بسیاری از مشکلات را حل کرد. به همین علت وسیع کننده کام در حداکثر سن رشد، بیشترین کارایی را دارد.

اکسپندر یا وسیع کننده کام چیست؟

اکسپندر یا وسیع کننده کام چیست؟

وسیع کننده کام چیست؟

این وسیله ارتودنسی از یک بدنه و گیره های فلزی در کناره ها تشکیل شده است. در وسط بدنه این وسیله یک پیچ تعبیه ‌شده که با کلید مخصوص پیچانده می‌شود. هر بار که این پیچ‌ را میپیچانید، دستگاه فعال و سفت می‌شود و کششی در درز میانه کام ایجاد می‌کند. این وسیله به تدریج فضای خالی بیشتری در وسط سقف دهان ایجاد می‌کند که به تدریج با استخوان جدید پر می‌شود. ممکن است این اتفاق به نظرتان ترسناک باشد، اما باید بدانید تا پیش از اتمام سن رشد درز میانی کام بسته نمی‌شود به همین علت وسیع کننده کام در واقع از درز میانی کام برای پهن کردن فک بهره میبرد. ممکن است این کار چند ماه زمان ببرد. برای هر فردی وسیع کننده کام جداگانه و بر اساس قالب به‌ دست ‌آمده از دهان او ساخته می‌شود. معمولاً پس از این که فضای لازم ایجاد شد چند ماه دیگر نیز باید وسیع کننده کام جای خود بماند تا نتایج حاصل شده تثبیت شود.

کاربردهای وسیع کننده کام چیست

معمولاً وسیع کننده کام برای سه مشکل اصلی زیر استفاده می‌شود:

  • اکسپندر یا وسیع کننده کام چیست؟

    اکسپندر یا وسیع کننده کام چیست؟

 

  • کراس بایت – کراس بایت به وضعیتی گفته می‌شود که در آن فک بالا باریک بوده و بنابراین دندان‌های بالایی در سطح داخلی دندان‌های پایینی قرار می‌گیرند در حالی که در وضعیت نرمال دندان‌های بالایی کمی بیرون زده تر از دندان‌های پایینی قرار دارند. برای اصلاح این وضعیت باید فک بالا پهن‌تر شود.
اکسپندر یا وسیع کننده کام چیست؟

اکسپندر یا وسیع کننده کام چیست؟

 

  • به هم فشردگی دندان‌ها و کمبود فضا – پیش از این که همه دندان‌های دائمی در بیایند می‌توان متوجه کمبود فضای فک و به هم فشردگی و کج شدن دندان‌ها شد. با پهنتر کردن فک بالا می‌توان فضای بیشتری در قوس دندانی ایجاد کرد تا نیازی به کشیدن دندان دائمی وجود نداشته باشد.
اکسپندر یا وسیع کننده کام چیست؟

اکسپندر یا وسیع کننده کام چیست؟

  • نهفتگی دندان – در صورتی ‌که دندانی که باید پیش از این بیرون میزده، هنوز بیرون نزده است ممکن است دندان نهفته باشد. در صورتی که علت نهفتگی دندان کمبود جا و مسدود شدن مسیر باشد، با پهن کردن فک می‌توان فضای لازم را برای بیرون زدن دندان فراهم کرد. نهفتگی اغلب در دندان‌های نیش اتفاق می‌افتد. دندان‌های نیش به دندان‌های نسبتا نوک تیزی گفته میشود که مجاور دندانهای آسیاب کوچک قرار دارند.

همچنین با پهن کردن فک بالا می‌توان تعادل را به نیمه پایینی صورت باز کردن و لبخند را زیباتر کند. همچنین تعداد دندان‌هایی که باید در طی درمان ارتودنسی کشیده شوند کمتر می‌شود و یا اصلاً ممکن است نیازی به این کار وجود نداشته باشد. طول دوره درمان ارتودنسی با براکت نیز کوتاه‌تر می‌شود. پهن کردن فک در بسیاری از موارد می‌تواند مشکلات تنفسی را بهبود بخشد.

اکسپندر یا وسیع کننده کام چیست؟

اکسپندر یا وسیع کننده کام چیست؟

استفاده از وسیع کننده کام چگونه است؟

در ابتدا ممکن است کمی درد یا فشار در فک بالا احساس کنید که معمولاً چند دقیقه پس از پیچاندن پیچ بدنه وسیله تجربه می‌شود و زود برطرف می‌شود. درد یا ناراحتی حاصل از استفاده از این وسیله بسیار کمتر از براکت است. در ابتدا ممکن است صحبت کردن و غذا خوردن دشوار شود چرا که جایگاه زبان تغییرکرده و باید این وسیله عادت کند. در طی درمان ممکن است فاصله بین دندانهای جلویی ایجاد شود که امری کاملاً طبیعی است و نشان دهنده عملکرد درست وسیع کننده می‌باشد.