آیا شما نیز برای یک فرایند دندانپزشکی وقت گرفته اید و در مورد بی حسی ها پرسش دارید؟

حدود ۱۰ تا ۳۰ درصد افراد ترس و نگرانی در مورد درد فرایندهای دندانپزشکی را دارند. اضطراب و نگرانی می تواند فرایند درمان را به تأخیر بیندازد و می تواند باعث شود مشکل وخیم تر شود.

حدود ۱۷۵ سال است که داروهای بی حس کننده ابداع شده اند! در حققیت، نخستین فرایند انجام شده با استفاده از بی حسی که ثبت شده است به سال ۱۸۴۶ بر می گردد. از آن زمان تاکنون مدت زیادی می گذرد و بی حس کننده ها ابزارهای مهمی در کمک به بیماران هستند تا در طول فرایند دندانپزشکی خود احساس راحتی بیشتری داشته باشند.

داروهای بی حس کننده، به خاطر گزینه های مختلفی که دارند، می توانند گیج کننده باشند. در اینجا بیشتر راجع به آنها توضیح خواهیم داد تا اعتماد به نفس بیشتری پیدا کنید.

انواع بی حس کننده های دندانپزشکی

بی حس کننده به معنای عدم احساس یا احساس کمتر است، که می تواند با یا بدون هوشیاری باشد. امروزه گزینه های مختلفی برای بی حس کننده های دندانپزشکی در دسترس هستند. داروها می توانند به تنهایی استفاده شوند، یا برای تأثیر بیشتر با یکدیگر ترکیب شوند. این داروها برای داشتن یک فرایند بی خطر و موفق به صورت اختصاصی تولید شده اند.

نوع بی حس کننده ای که استفاده می شود، به سن بیمار، شرایط سلامت، طول فرایند، و هر گونه واکنش منفی به بی حس کننده ها در گذشته بستگی دارد.

بی حس کننده ها بسته به کاری که انجام می دهند به روش های مختلفی عمل می کنند. بی حس کننده ها وقتی مستقیماً روی یک موضع اعمال شوند، می توانند کوتاه اثر باشند یا اگر زمانی که جراحی های پیچیده تر انجام می شوند، ممکن است لازم باشد بی حس کننده های دراز مدت تری استفاده شوند.

موفقیت بی حس کننده های دندانپزشکی به عوامل متعددی بستگی دارد:

• دارو
• محلی که بی حس شده است
• فرایند
• عوامل فردی

عوامل دیگری که می توانند روی بی حس کننده های دندانپزشکی تأثیر بگذارند عبارتند از مدت زمان فرایند. تحقیقات نشان داده اند که التهاب می تواند تأثیر منفی روی موفقیت بی حس کننده ها داشته باشد.

بعلاوه، برای بی حس کننده های موضعی، دندان ها در بخش فک پایین (مندیبل) دهان سخت تر از دندان های فک بالا (ماگزیلا) بی حس می شوند.

سه نوع بی حسی وجود دارد: موضعی، آرامبخش، و عمومی. هر یک از اینها استفاده خاصی دارند. علاوه بر این، اینها نیز می توانند با دیگر داروها ترکیب شوند.

بی حس کننده های موضعی

بی حس کننده های موضعی برای فرایندهای ساده تر مانند پر کردن دندان استفاده می شوند که تکمیل آن نیاز به مدت زمان کمتری دارد و عموماً چندان پیچیده نیست. شما کاملاً هشیار خواهید بود و وقتی داروی بی حس کننده موضعی دریافت می کنید می توانید ارتباط برقرار کنید. منطقه اطراف بی حس خواهد شد و شما هیچ دردی احساس نخواهید کرد.

اکثر داروهای بی حس کننده موضعی به سرعت (ظرف ۱۰ دقیقه) اثر می گذارند و ۳۰ تا ۶۰ دقیقه دوام دارند. گاهی اوقات، یک منقبض کننده عروق مانند اپی نفرین به بی حس کننده افزوده می شود تا به تأثیر آن بیفزاید و مانع انتشار بی حس کنندگی به دیگر قسمت های بدن شود.

بی حس کننده های موضعی به صورت OTC در دسترس هستند و معمولاً نمونه های تجویزی آنها به شکل ژل، پماد، کرم، اسپری، نوار چسب، محلول، و قابل تزریق هستند.

آنها می توانند به صورت موضعی (در محلی که قرار است بی حس شود) اعمال شوند یا داخل پوست بخشی که قرار است درمان شود تزریق شوند. گاهی اوقات، بی حسی با نور به بی حس کننده های موضعی افزوده می شوند تا به آرام کردن فرد کمک کنند.

آرامبخش ها

آرامبخش ها سطوح مختلفی دارند و برای آرام کردن فردی استفاده می شوند که ممکن است اضطراب داشته باشد، به کاهش درد کمک می کنند، و آنها را برای انجام فرایند آرام نگه می دارند. علاوه بر این، می توانند موجب فراموش کردن فرایند شوند.

احتمالاً کاملاً هشیار خواهید بود و قادر خواهید بود به دستورات پاسخ دهید، نیمه هشیار باشید، یا به نسبتاً هشیار باشید. آرامبخش ها به سه دسته خفیف، متوسط و عمیق تقسیم می شوند.

آرامبخش های عمیق مراقبت بی حسی تحت نظارت یا MAC نیز نامیده می شوند. در آرامبخش های عمیق، شما نسبت به محیط اطرافتان کاملاً هشیار نیستید و تنها می توانید به محرک های تکرار شونده یا دردناک پاسخ دهید.

داروها می توانند به صورت خوراکی (قرص یا محلول) نیز داده شوند، استنشاق شوند، به صورت وریدی IV یا عضلانی IM تزریق شوند.

برای بیهوشی های وریدی خطرات بیشتری وجود دارد. ضربان قلب شما، فشار خون شما، و تنفس شما باید در بیهوشی های عمیق یا متوسط، با دقت تحت نظارت قرار داشته باشند.

داروهای آرامبخشی که استفاده می شوند عبارتند از:

• دیازپام (والیوم)
• میدازپام (ورسید)
• پروپوفول (دیپریوان)
• اکسید نیتروز

بیهوشی عمومی دندانپزشکی

بیهوشی عمومی برای فرایندهای طولانی تر استفاده می شود، یا اگر نگرانی زیادی داشته باشید که در درمان شما اختلال ایجاد کند.

شما کاملاً بیهوش و غیر هشیار خواهید بود، هیچ دردی احساس نخواهید کرد، عضلات شما کاملاً راحت خواهند بود و پس از به هوش آمدن ممکن است حالت تهوع داشته باشید. دارو از طریق ماسک صورت و تزریق وریدی داده می شود. سطح بیهوشی به فرایندی که قرار است انجام شود، و خود بیمار بستگی دارد. البته بیهوشی عمومی با خطراتی همراه است.

بی حس کننده های دندانپزشکی چه عوارض جانبی می توانند داشته باشند؟

عوارض جانبی بی حس کننده های دندانپزشکی به نوع بی حس کننده ای بستگی دارد که استفاده می شود. بیهوش کننده های عمومی نسبت به بی حس کننده های موضعی یا آرامبخش ها، خطرات بیشتری با خود به همراه دارند. علاوه بر این، واکنش ها بر اساس عوامل فردی متفاوت هستند.

برخی از عوارض جانبی گزارش شده با داروهای آرام بخش و بیهوش کننده های عمومی عبارتند از:

• حالت تهوع و استفراق
• سر درد
• تعریق یا لرز
• توهم، هذیان، یا گیجی
• لکنت زبان
• خشکی دهان و سوزش گلو
• درد در محل تزریق
• سرگیجه
• خستگی
• بی حسی
• قفل شدگی فک (تریسموس) در نتیجه ترومای ناشی از جراحی؛ باز شدن فک به طور موقت کاهش پیدا می کند.

تنگ کننده های عروق مانند اپی نفرین که به بی حس کننده ها افزوده می شوند، نیز می توانند منجر به بروز مشکلات قلبی و فشار خون شوند.

برخی عوارض جانبی برای بی حس کننده ها وجود دارند. از دندانپزشک خود راجع به مراقبت های خاص دندانپزشکی و هر گونه نگرانی که ممکن است راجع به داروها داشته باشید سؤال بپرسید.

احتیاط های خاص هنگام دریافت بی حس کننده های دندانی

شرایط و موقعیت هایی وجود دارند که در آنها شما و دندانپزشکتان بحث خواهید کرد که آیا بی حس کننده های دندانپزشکی بهترین انتخاب برای شما هستند یا خیر.

توافق نامه درمان یکی از بخش های مهم مباحث پیش از درمان است. پرسش های خود در مورد خطرات و احتیاط های امنیتی را مطرح کنید تا لحاظ شوند و اطمینان حاصل نمایید که نتایج مثبتی حاصل خواهند شد.

بارداری

اگر باردار هستید، دندانپزشک یا جراح شما با شما در مورد خطرات بی حس کننده ها در مقایسه با مزایای آنها برای شما و جنین شما صحبت خواهد کرد.

نیازهای خاص

کودکان و افرادی که نیازهای خاص دارند، نیاز به بررسی های با دقت نوع و سطح بی حس کننده ای دارند که آنها نیاز خواهند داشت. ممکن است کودکان نیاز به تغییر دوز داشته باشند تا از بتوان از واکنش های معکوس یا اور دوز اجتناب نمود.

سازمان غذا و دارو هشداری در مورد مواد بی حس کننده ای منتشر کرد که  برای درد دندان استفاده می شوند. این محصولات برای استفاده برای کودکان زیر ۲ سال بی خطر هستند. از این داروها بدون بحث کردن در مورد آنها با یا متخصص اجتناب نمایید.

افراد بزرگسال

افراد بزرگسالی که مشکلات خاص پزشکی دارند، نیاز دارند دوز داروی آنها تنظیم شود و در طول جراحی و پس از آن تحت نظارت قرار داشته باشند تا امنیت آنها تضمین شود. برخی افراد پس از جراحی، توهم یا گیجی و مشکلات حافظه را تجربه می کنند.

مشکلات کبد، کلیه، ریه، یا قلبی

افرادی که مشکلات کبد، کلیه، ریه، یا قلب دارند نیز نیاز به تنظیم دوز دارند زیرا دارو مدت طولاتری زمان می برد تا از بدن دفع شود و تأثیرات پر قدرت تری داشته باشد.

برخی شرایط عصبی خاص

اگر سابقه سکته، بیماری آلزایمر، پارکینسون، تیروئید، یا بیماری های ذهنی وجود دارد، ممکن است خطر بیهوشی عمومی بیشتر شود.

شرایط دیگر

مطمئن شوید که تیم دندانپزشکی شما از مشکلات شما مانند فتق نافی، رفلاکس اسید معده، عفونت ها، یا زخم های باز داخل دهان، آلرژی، تهوع شدید، و استفراق همراه با بی حس کننده ها، یا هر گونه داروهایی مانند opioids که می توانند شما را خواب آلوده کنند، آگاه هستند.

افرادی که در معرض خطر بی حس کننده های دندانپزشکی هستند عبارتند از:

• آپنه خواب
• اختلالات صرع
• چاقی
• فشار خون بالا
• مشکلات قلبی
• کودکان دارای اختلالات رفتاری یا مشکل تمرکز.
• بیماری مزمن انسداد ریه (COPD)
• جراحی معده bypass
• سوء مصرف مواد یا اختلالات استفاده ازمواد

بی حس کننده های دندانپزشکی چه خطراتی به همراه دارند؟

اکثر افراد با بی حس کننده های موضعی واکنش های منفی را تجربه نمی کنند. با آرام بخش ها یا بی حس کننده های موضعی خطرات بیشتری همراه هستند، مخصوصاً در افراد بزرگسال بزرگتر و افرادی که مشکلات سلامتی دیگری دارند.

علاوه بر این، در صورت وجود سابقه اختلالات خونریزی یا با داروهایی که خطر خونریزی را افزایش می دهند، مانند آسپرین، خطر افزایش پیدا می کند. اگر داروهای مسکن مانند گاباپنتن یا opioids، یا داروهای ضد اضطراب مانند بنزودیازپین مصرف می کنید، اجازه دهید دندانپزشک یا جراح شما مطلع باشد، تا بتواند داروی بی حس کننده شما را بر اساس آن تنظیم کند.

خطرات بی حس کننده ها

خطرات بی حس کننده ها عبارتند از:

• یک واکنش آلرژیک. هر گونه حساسیت یا آلرژی که به داروهای بی حس کننده دارید را با دندانپزشک خود در میان بگذارید؛ اینها شامل dyes یا مواد دیگر هستند. واکنش ها متوسط یا وخیم هستند و شامل خارش، بثورات جلدی، تورم زبان، لب ها، دهان، یا حلق، و دشواری در تنفس است.
• anesthetics articaine و prilocaine با غلظت ۴% ممکن است منجر به بروز آسیب های عصبی شوند که تحت عنوان paresthesia شناخته می شوند.
• صرع
• کما
• قطع تنفس
• نارسایی قلب
• حمله قلبی
• سکته
• فشار خون پایین
• malignant hyperthermia، افزایش خطرناک دمای بدن، سفت شدگی عضلات، مشکلات تنفسی، یا افزایش نرخ ضربان قلب.

نکات پایانی…

 اضطراب مربوط به فرایندهای دندانپزشکی شایع است اما درمان را با مشکل مواجه می سازد. مهم است از قبل راجع به همه نگرانی های خود با در مورد فرایند و انتظارات خود با دندانپزشک خود صحبت کنید. هر پرسشی که در مورد داروهایی دارید که در طول فرایند یا پس از درمان برای شما استفاده خواهند شد، را مطرح کنید.

سوابق پزشکی خود را در میان بگذارید، از جمله هر گونه آلرژی و دیگر داروهایی که مصرف می کنید، شامل داروهای OTC،  داروهای تجویزی، و مکمل ها.

راجع به دستور العمل های خاصی که باید قبل از و بعد از فرایند انجام دهید سؤال بپرسید. این شامل غذاها و نوشیدنی ها قبل و بعد از درمان است.

بپرسید آیا لازم است پس از فرایند، برای بازگشت به منزل همراه داشته باشید و یا هر گونه اطلاعات دیگر که لازم است بدانید. دندانپزشک شما دستورالعمل های لازم که باید قبل و بعد از فرایند دنبال کنید را خواهد داد..