رشد دندان های شیری از زمانی که کودک درون رحم مادر است آغاز می شود. در حدود هفته ۵ بارداری، اولین جوانه های دندان های شیری در فک نوزاد ظاهر می شوند. نوزاد در بدو تولد دارای مجموعه کاملی از ۲۰ دندان شیری (۱۰ دندان در فک بالا و ۱۰ دندان در فک پایین) زیر لثه ها پنهان دارد. دندان های شیری با نام های دندان های نوزادی یا دندان اولیه نیز شناخته می شوند.

انواع دندان

نام انواع دندان ها عبارتند از:

• دندان های ثنایا یا پیشین: دندان های جلو که در فک های بالا و پایین واقع شده اند. هر دندان پیشین دارای یک لبه برنده نازک است. دندان های پیشین فک بالا و پایین مانند یک قیچی به هم می رسند تا غذا را ببرند.
• دندان نیش: دندان های نوک تیز در دو طرف دندان های پیشین در فک های بالا و پایین؛ که برای پاره کردن غذا استفاده می شوند.
• دندان های پرمولر: که دارای سطوح صاف برای خرد کردن غذا هستند.
• دندان های مولر: بزرگ تر از دندان های پرمولر و در قسمت عقب دهان هستند و سطوح پهن و صافی دارند که غذا را آسیاب می کنند.

دندان درآوردن

“رویش دندان” به خروج دندان از خط لثه اشاره دارد. در نوزادان، رویش دندان، درآوردن دندان نیز نامیده می شود. زمان بندی رویش دندان در کودکان مختلف متفاوت است. به عنوان مثال، اولین دندان یک کودک ممکن است در چند ماهگی بیرون بیاید، در حالی که کودک دیگر ممکن است تا ۱۲ ماهگی یا بیشتر شروع به دندان درآوردن نکند.

زمان بندی دقیق ممکن است در کودکان مختلف متفاوت باشد اما ترتیب رشد دندان ها در کودکان مختلف ثابت تر است.

به طور کلی، کودک به طور متوسط ​​تا سن ۳ سالگی مجموعه کامل ۲۰ دندان شیری خود را دارد.

روند رویش دندان ها در کودکی و نوجوانی

مدیریت فرآیند دندان درآوردن

سیستم ایمنی نوزادان از حدود ۶ ماهگی شروع به تغییر می کند. این امر، در کنار تمایل به گذاشتن اشیا داخل دهان، آنها را مستعد ابتلا به بیماری ها می کند. علائم بیماری های شایع دوران کودکی مانند تغییر در الگوهای خواب و غذا خوردن، گیجی، بثورات پوستی، آبریزش از دهان، آبریزش بینی و اسهال اغلب با دندان درآوردن مرتبط هستند، در حالی که ممکن است علت آن نباشد. اگر کودک شما این علائم را داشته باشد، باید در مورد علل احتمالی دیگر مانند عفونت های باکتریایی، ویروسی یا گوش میانی با پزشک کودک خود صحبت کنید.

دندان درآوردن حدود ۸ روز طول می کشد که شامل ۴ روز قبل و ۳ روز بعد از بیرون آمدن دندان ها از داخل لثه می شود. (ممکن است یک حباب آبی- خاکستری روی لثه مشاهده کنید، جایی که دندان در حال ظاهر شدن است. این کیست رویشی نامیده می شود و معمولاً بدون درمان از بین خواهد رفت.) در طول این مدت، راحت نگه داشتن کودکان می تواند دشوار باشد.

برخی از نکات عبارتند از:

• ماساژ دادن- به آرامی لثه را با انگشتان تمیز یا یک پارچه نرم و مرطوب ماساژ دهید.
• حلقه های دندان درآوردن سرد (نه یخ زده) یا نان سوخاری- فشار ناشی از یک جسم سرد می تواند ناراحتی ناشی از دندان درآوردن را تسکین دهد. حلقه های پلاستیکی دندان درآوردن را درون آب جوش یا ماشین ظرفشویی استریل نکنید، مگر اینکه توسط سازنده مشخص شده باشد. قبل از خرید حلقه های دندان درآوردن حتماً اطلاعات محصول را بررسی کنید. از نمونه هایی که در آنها از نرم کننده پلاستیکی به نام “دی ایسونونیل فتالات” استفاده می شود خودداری کنید.
• نان های سوخاری دندان درآوردن شیرین نشده یا بیسکویت های دندان درآوردن بدون قند- اینها را می توان به نوزادان بالای ۶ ماه داد که شروع به خوردن مواد جامد کرده اند.
• داروهای تسکین دهنده درد- پاراستامول برای کودکان خوب عمل می کند. ایبوپروفن نیز ممکن است کمک کند، اما به خوبی توسط کودکان تحمل نمی شود.
• خشک کردن آب دهان- پوست اطراف دهان، بویژه ناحیه چانه، ممکن است تحریک شود. در طول روز به آرامی آن را با یک پارچه نرم پاک کنید.

برخی از درمان ها باید با احتیاط استفاده شوند یا اصلاً استفاده نشوند. آنها عبارتند از:

گردنبندهای دندان درآوردن: برخی افراد معتقدند کهربا در تماس با پوست گرم، روغن شفابخش آزاد می کند. تصور می شود این روغن تسکین دهنده است یا به کاهش درد کمک می کند. گرچه بندها یا گردنبندهای کهربایی دندان درآوردن برای استفاده در اطراف گردن، مچ دست یا مچ پا طراحی شده اند، اما به اشتباه برای جویدن استفاده شده اند. ACCC یک بیانیه ایمنی محصول در مورد گردنبندهای کهربایی دندان درآوردن منتشر کرده است که در مورد خطرات احتمالی خفگی و تنگی نفس هشدار داده است. از والدین خواسته می شود راه های کم خطرتر دیگری را برای تسکین درد دندان درآوردن در نظر بگیرند.

ژل های دندان درآوردن- ژل های دندان درآوردن معمول حاوی ۷/۸ تا ۹ درصد مواد کولین سالیسیلات هستند. سالیسیلات به آسپرین مربوط است. استفاده از آسپرین برای کودکان زیر ۱۶ سال توصیه نمی شود، زیرا شناخته شده است که در برخی از کودکان باعث ایجاد سندرم ری Reye’s syndrome می شود- یک وضعیت نادر اما بالقوه کشنده که می تواند باعث آسیب کبد و مغز شود. گرچه هیچ موردی از سندرم ری مرتبط با استفاده از ژل های دندان درآوردن گزارش نشده است، توصیه کلی این است که در صورت وجود موارد دیگر، خطری است که ارزش امتحان کردن ندارد.

استفاده از ژل های دندان درآوردن حاوی بنزوکائین در کودکان نیز توصیه نمی شود. تحقیقات همچنین حاکی از این هستند که ژل های دندان درآوردن ممکن است درد دندان درآوردن را تسکین ندهند، بلکه عمل ماساژ دادن آن روی لثه است که کمک کننده است.

روند رویش دندان ها در کودکی و نوجوانی

مراقبت از دندان های شیری

برخی از والدین ممکن است احساس کنند که مراقبت از دندان های شیری (اولیه) به اندازه مراقبت از دندان های دائمی مهم نیست، فقط به این دلیل که دندان های شیری می افتند.

با این حال، دندان های شیری بسیار مهم هستند. آنها این امکان را برای کودکان فراهم می آورند که غذا را بجوند و به درستی صحبت کنند، و برای دندان های دائمی آینده، فضاهای داخل لثه ها را حفظ می کنند.

بهداشت دهان و دندان کودک

پوسیدگی دندان در دندان های شیری

پوسیدگی دندان قابل پیشگیری است. با عادات بهداشتی خوب دهان و یک رژیم غذایی سالم از سنین پایین می توان خطر ابتلا به پوسیدگی دندان را به طور قابل توجهی کاهش داد.

دندان های شیری پوسیده باید توسط یک دندانپزشک درمان شوند. در برخی موارد، درمان تخصصی در بیمارستان تحت بیهوشی عمومی نیاز است. پوسیدگی دندان های شیری در صورت عدم توجه، می تواند منجر به درد دهان، آبسه دندان (جوش یا تورم ناشی از دندان های عفونی)، و مشکلات دندان های اطراف شود. پوسیدگی شدید در دندان های شیری می تواند خوردن و خوابیدن را تحت تأثیر قرار دهد که می تواند رشد را کاهش دهد.

اگر دندان مولر شیری به دلیل پوسیدگی شدید خیلی زود از دست برود، دندان های شیری مجاور ممکن است به سمت شکاف بروند و در هنگام بیرون آمدن دندان دائمی، مشکلاتی را برای حفظ فاصله ایجاد کنند.

از دست دادن دندان های شیری

از حدود ۶ سالگی، دندان های شیری شروع به “لغزیدن” می کنند و می افتند تا برای دندان های دائمی جا باز کنند. از دست دادن اولین دندان برای کودکان تا یک یا ۲ سال زودتر یا دیرتر از ۶ سالگی کاملاً طبیعی است. معمولاً دختران زودتر از پسرها دندان های خود را از دست می دهند. اولین دندانی که می افتد معمولاً در جلوی فک پایین قرار دارد.

از دست دادن دندان های شیری می تواند برای کودکان خردسال ناراحت کننده و دردناک باشد. پیشنهادات برای والدین عبارتند از:

• به کودک خود اطمینان دهید که از دست دادن دندان های شیری یک فرآیند طبیعی است و دندان های جدید دائمی به جای آنها در خواهند آمد. تحریک پذیری و اندکی خونریزی لثه ها طبیعی است، گرچه برخی از کودکان در هنگام از دست دادن دندان های خود اندکی ناراحتی را تجربه می کنند یا اصلاً هیچ گونه ناراحتی را احساس نمی کنند.
• از بسته های سرد یا داروهای ضد التهاب یا مسکن بدون نسخه برای کمک به کاهش درد دندان استفاده کنید. از دندانپزشک یا داروساز خود در مورد توصیه داروهای مناسب برای فرزند شما کمک بخواهید.
• از پری دندان استفاده کنید. این افسانه با دلیل موجه مدت زیادی دوام آورده است! ایده گرفتن مقداری پول یا جایزه دیگری در ازای یک دندان ممکن است ایده از دست دادن دندان را برای کودک شما ملایم تر کند.

دندان های دائمی

دندان های دائمی به عنوان دندان های بالغ یا دندان های ثانویه نیز شناخته می شوند. رشد دندان های دائمی از بدو تولد داخل فک شروع می شود و تا پس از تولد کودک ادامه می یابد. در حدود ۲۱ سالگی، هر فرد به طور متوسط ​​۳۲ دندان دائمی دارد، از جمله ۱۶ دندان در فک بالا و ۱۶ دندان در فک پایین. (در برخی موارد، دندان مولر سوم- که معمولاً دندان های عقل نامیده می شوند- رشد نمی کنند یا نمی رویند، بنابراین برخی از افراد فقط یک مجموعه ۲۸ واحدی دندان دائمی دارند.)

در حدود ۶ سالگی اولین دندان مولر دائمی می روید. این ۴ دندان مولر (۲ عدد در هر فک) در پشت دندان های شیری کودک بیرون می آیند. سایر دندان های دائمی مانند دندان های پیشین، نیش و دندان های پرمولر درون شکاف های لثه به جا مانده از دندان های شیری از دست رفته بیرون می آیند.

مانند دندان های شیری، زمان بندی بیرون آمدن دندان های دائمی می تواند متفاوت باشد. به طور کلی، ترتیب و جدول زمانی تقریبی برای هر نوع دندان دائمی به شرح زیر است:

• دندان های مولر اول- بین ۶ تا ۷ سالگی.
• دندان های پیشین مرکزی- بین ۶ تا ۸ سالگی.
• دندان های پیشین لترال- بین ۷ تا ۸ سالگی.
• دندان های نیش- بین ۹ تا ۱۳ سالگی.
• پرمولرها – بین ۹ تا ۱۳ سالگی.
• مولر دوم – بین ۱۱ تا ۱۳ سالگی.
• دندان های مولر سوم (دندان عقل) – در سنین ۱۷ تا ۲۱ سالگی، اگر اصلاً وجود داشته باشند.

محافظ های دهان از دندان های کودکان محافظت می کنند

محافظ های دهان به محافظت از دندان ها و جلوگیری از آسیب های دندانی، بویژه هنگام بازی و تمرین برای ورزش های پر برخورد کمک می کنند. همه کودکانی که ورزش های پر برخورد را انجام می دهند، حتی کودکان دبستانی، باید از محافظ دهان مخصوص خود استفاده کنند. محافظ های دهانی که به صورت سفارشی نصب شده اند راحت هستند، امکان صحبت کردن را فراهم می کنند و تنفس را محدود نمی کنند.