نوشته‌ها

هاپردونشیا، پر دندانی، یا دندان اضافی

هایپردونشا Hyperdontia  شرایطی است که موجب می شود تعداد دندان هایی که در داخل دهان رشد می کنند بیشتر از حد معمول باشند. این دندان های اضافه دندان های supernumerary نیز نامیده می شوند. این دندان ها می توانند هر جایی از قوسی که دندان ها به استخوان فک متصل می شوند رشد کنند. این منطقه قوس دندانی نامیده می شود. ۲۰ دندانی که در زمان کودکی رشد می کنند دندان های شیری هستند. ۳۲ دندانی که جایگزین آنها می شوند دندان های دائم هستند. با وجود هایپردونشیا ممکن است هم دندان شیری اضافه وجود داشته باشد، هم دندان دائم اضافه، اما وجود دندان دائم اضافه شایع تر است.

علائم وجود دندان اضافه

دندان اضافه و درمان آن

دندان اضافه و درمان آن

 

مهم ترین علائم هایپردونشیا رشد دندان اضافه، مستقیماً پشت یا نزدیک دندان های شیری یا دائم اصلی است. این دندان ها عموماً در افراد بزرگسال بیشتر مشاهده می شوند. رشد این دندان در مردان دو برابر بیشتر از زنان است. دندان های اضافه بر اساس شکل یا موقعیت آنها در دهان دسته بندی می شوند. شکل دندان های اضافه می تواند به صورت های زیر باشد:

  • مکمل Supplemental. این نوع دندان ها شبیه دندان هایی هستند که در نزدیکی آنها رشد می کنند.
دندان اضافه و درمان آن

دندان اضافه و درمان آن

 

  • دکمه ای Tuberculate. دندان لوله- مانند یا استوانه ای است.

    دندان اضافه و درمان آن

    دندان اضافه و درمان آن

  • ادونتومای کمپوند Compound odontoma. دندان از چندیدن ضایعه دندان- مانند کوچک نزدیک یکدیگر تشکیل می شود.
  • ادونتومای کمپلکس Complex odontoma. به جای تنها یک دندان، در یک منطقه بافتی شبیه دندان در یک گروه نامنظم رشد می کند.

    دندان اضافه و درمان آن

    دندان اضافه و درمان آن

  • مخروطی یا میخ- مانند. دندان از پایه عریض تر است و در بالا باریک می شود و شکلی شبیه میخ دارد.

محل رشد دندان های اضافه در دهان عبارتند از:

  • بالای دندان مولر Paramolar. یک دندان اضافه در عقب دهان، کنار یکی از دندان های مولر رشد می کند.
  • دیستومولر Distomolar. به جای کنار دندان های مولر، یک دندان اضافه همراستا با آنها رشد می کند.
  • مزیودنس Mesiodens. یک دندان اضافه در پشت یا اطراف دندان های پیشین (چهار دندان صاف جلوی دهان که برای گاز زدن استفاده می شوند) رشد می کند. این شایع ترین نوع دندان اضافه در افرادی است که هایپردونشیا دارند.

هایپردونشیا یا وجود دندان اضافه معمولاً دردناک نیست. با این حال، گاهی اوقات ممکن است دندان اضافه به فک و لثه ها فشار وارد کند و موجب بروز تورم و درد شود. فشردگی و نامرتبی دندان ها که در نتیجه هایپردونشیا یا وجود دندان اضافه بروز می یابد نیز می تواند منجر به کج شدن دندان ها شود، که درمان آن مستلزم قرار گرفتن تحت درمان ارتودنسی با کمک براکت ها است.

علل رشد دندان اضافه

علت دقیق هایپردونشیا ناشناخته است، اما به نظر می رسد در نتیجه شرایط ارثی متفاوتی بروز یابد، از جمله:

  • سندروم گاردنر Gardner’s syndrome. اختلال ژنتیکی نادری که موجب بروز کیست های پوستی، تومور در جمجمه، و تومور روده بزرگ یا مقعد می شود.
  • سندورم اهلرز- دانلوس Ehlers-Danlos syndrome. شرایط ارثی که موجب شل شدن مفاصل می شود که به راحتی جابجا شوند و در می روند، پوست کبود می شود، اسکولیوز (کوژ پشت شدن به راست یا چپ) بروز می یابد، و فرد در ماهیچه ها و مفاصل درد دارد.
  • بیماری فابری Fabry. در نتیجه این سندورم بدن توانایی عرق کردن خود را از دست می دهد، دست و پاها دردناک می شوند، ضایعات پوستی قرمز یا آبی رنگ، و دردهای شکمی بوجود می آیند.
  • شکاف کام و لب یا لب شکری. این نقص مادر زادی موجب بروز یک شکاف در سقف دهان یا لب بالا می شود، که موجب می شود غذا خوردن یا حرف زدن دشوار باشد یا عفونت های گوش بروز پیدا کنند.

چه می شود اگر دندان اضافه درمان نشود؟

اگر مسیر رشد دندان های اصلی با دندان های اضافه مسدود شده باشد، دندان های اصلی قادر نخواهند بود از لثه بیرون بیایند در نتیجه پنهان باقی خواهند ماند و بیرون آوردن آنها مستلزم انجام جراحی و استفاده از براکت های ارتودنسی خواهد بود. برای این منظور پس از قرار گرفتن براکت ها روی دندان ها، رابر بند یا کش الاستیک به چِین متصل می شود و به سیم روی براکت ها تکیه داده می شود. این کار اجازه می دهد دندان نهفته به تدریج بیرون بیاید اگر این مشکل زود تشخیص داده شود، با کشیدن به موقع دندان اضافه می توان از بروز مشکل پیشگیری کرد.

تشخیص وجود دندان اضافه

در صورتی که دندان اضافه رشد کرده و از لثه بیرون آمده باشد، شناسایی آن ساده است. اما اگر کامل بیرون نیامده باشد، باز هم در یک تصویر رادیوگرافی معمولی با اشعه ایکس قابل مشاهده خواهد بود. برای داشتن نگاهی دقیق تر به دهان، فک و دندان ها، دندانپزشک ممکن است از سی تی اسکن استفاده نماید.

دندان اضافه و درمان آن

دندان اضافه و درمان آن

درمان دندان اضافه

هرچند برخی موارد هایپردونشیا یا دندان اضافه درمان نیاز ندارند. برخی موارد دیگر نیز هستند که نیاز است دندان اضافه کشیده شود. علاوه بر این، ممکن است دندانپزشک کشیدن دندان را پیشنهاد دهد اگر:

  • شرایط ژنتیکی خاصی وجود دارد که موجب بیرون آمدن دندان اضافه می شوند.
  • نمی توان غذا را درست جوید یا حین جویدن غذا، دندان اضافه موجب ایجاد بریدگی در داخل دهان می شود.
  • فشردگی دندان ها موجب بروز درد و ناراحتی می شود.
  • وجود دندان اضافه موجب می شود مسواک زدن یا کشیدن نخ دندان به شکل درست، دشوار باشد در نتیجه منجر به پوسیدگی دندان و بیماری لثه می شود.
  • فرد از ظاهر دندان اضافه خود احساس ناراحتی یا شرمندگی می کند.

در صورتی که دندان اضافه تنها موجب بروز دردی خفیف شده است، ممکن است دندانپزشک برای تسکین درد داروی ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDها)، مانند ایبوپروفن (ادویل، موترین)، برای بیمار تجویز کند.

ادامه زندگی با هایپردونشیا یا دندان اضافه

بسیاری از افراد که هایپردونشیا یا دندان اضافه دارند، نیاز به درمان ندارند. برای برخی افراد دیگر نیز ممکن است نیاز باشد همه دندان های اضافه کشیده شوند تا از بروز مشکلات دیگر پیشگیری شود. اگر بواسطه وجود دندان اضافه درد، ناراحتی یا تورم دارید یا احساس خوبی ندارید، آن را با دندانپزشک خود در میان بگذارید.