داشتن دندان بیشتر از تعداد معمول شرایطی است که تحت عنوان هاپیردنشیا، یا دندان اضافه شناخته می شود. کودکان معمولاً ۲۰ دندان دارند، و تا زمان بزرگسالی تعداد دندان های طبیعی به ۳۲ دندان می رسد، اما تا ۳% مردم دندان های اضافه ای دارند که داخل دهان آنها رشد می کنند.

هایپردنشیا (پر دندانی) یکی از مشکلات دندانی است که شیوع کمتری دارد که ممکن است شما با آن مواجه شوید، بنابراین ممکن است از شنیدن اینکه کسی دندان اضافی دارد نگران شوید. بعلاوه، یک جستجوی سریع برای تصاویر هایپردنشیا می تواند احساس بدی در شما بوجود بیاورد. در این مقاله قصد داریم راجع به جنبه های مختلف این مشکل توضیح دهیم.

هایپردنشیا یا دندان اضافی

هایپردنشیا چیست؟

هایپردنشیا یا دندان اضافی، به سادگی به معنای داشتن دندان بیشتر از تعداد معمول است. این دندان ها می توانند هر جایی داخل دهان رشد کنند، اما حدود ۹۸% موارد، بیمارانی که هایپردنشیا دارند دندان های اضافی آنها داخل فک بیرون می آید. برخی افراد تنها یک یا دو دندان اضافی دارند؛ اما چندین دندان اضافی، شامل داشتن یک ردیف دندان اضافی نسبتاً نادر است.

 اگر دندانپزشک شما بتواند دندان های اضافی شما را در جایی مشاهده کند که انتظار نمی رود آنها در آنجا رشد کنند، می توانند هم با نگاه کردن و معاینه چشمی شناسایی شوند، هم با گرفتن تصاویر رادیوگرافی با اشعه ایکس. تصویر رادیوگرافی با اشعه ایکس دندان هایی را نشان خواهد داد که هنوز منتظرند بیرون بیایند. گاهی اوقات، دندانپزشک شما سی تی اسکن انجام خواهد داد تا بیشتر در مورد موقعیت چندین دندان اضافی اطلاعات کسب نماید.

اصطلاحات نسبتاً متفاوتی وجود دارند که دندانپزشکان هنگام حرف زدن راجع به دندان های اضافی از آنها استفاده  می کنند. در این قسمت برخی از رایج ترین آنها را معرفی می کنیم، که کمک می کنند یک تشخیص را بهتر درک کنیم:

انواع دندان های اضافی

• تکمیلی Supplementary: دندان هایی که شکل و اندازه طبیعی دارند.
• دکمه ای Tuberculate: دندان هایی که بیشتر به شکل یک بشکه هستند.
• میخی Conical: دندان هایی که نوک تیز و میخ مانند هستند.
• ادونتومای مرکب و پیچیده Compound and complex odontoma: یا مجموعه ای از زائده های شبیه دندان، یا توده ای بافت شبیه دندان.

موقعیت های دندان های اضافی

• مزیودنس: دندان های اضافی روی سقف دهان. بین ۱۵/۰% تا ۴% بیماران این نوع دندان های اضافه را پشت دندان های جلوی خود دارند.
• پارامولر یا پشت مولرها: دندان های اضافه ای که از لثه بیرون می آیند، دندان های اضافه ای که از لثه پایین بیرون می آیند، دندان های اضافه ای که داخل یا بیرون دندان های عادی رشد می کنند. آنها کمتر از دیگر انواع دندان های اضافی جلب توجه می کنند زیرا اطراف دندان های مولر در طرفین دهان رشد می کنند.
• دیستا مولر: دندان های عقل اضافی که در امتداد دندان های دیگر رشد می کنند. داشتن دندان های عقل اضافی نسبتاً نادر است و به ندرت خیلی رشد می کنند. یک تصویر رادیوگرافی با اشعه ایکس می تواند به شناسایی آنها کمک کند، و نخستین علامت و نشانه دندان های عقل اضافی احتمالاً دندان درد است. داشتن دندان های مولر پنجم، ششم، یا هفتم گزارش شده است اما نسبتاً نادر است.

چندین دندان اضافی multiple hyperdontia

چندین دندان اضافی یا دندان های اضافی چند گانه زمانی هستند که دندان های اضافی فرد بیش از تنها یک عدد هستند. بر اساس گزارش مجله آمریکایی ارتودانتیکس و ارتوپدی دنتو فاسیال، این مشکل در افرادی که هیچ سندروم دیگر، یا بیماری همراهی ندارند نادر است. البته، گرچه این نسبتاً نادر است، اما یک جستجوی سریع تصاویر هایپردنشیا، در صدر نتایج جستجو، موارد نسبتاً وخیم آن را نشان خواهد داد، بنابراین نگران نشوید.

هایپردنشیا یا دندان اضافی

علل بروز هایپردنشیا یا دندان های اضافی

علل متعدد متفاوتی هستند که تحت عنوان علل رشد دندان های اضافی در لثه ها و سقف دهان شناخته شده اند. اگر در خانواده شما سابقه افرادی با دندان های اضافی وجود دارد، احتمال اینکه شما نیز مشکلات مشابه را تجربه کنید زیاد خواهد بود، اما قطعیت ندارد.

حدود ۳% از کل جمعیت حداقل یک دندان اضافی دارند، اما مطالعات نشان می دهند احتمال رشد دندان های اضافی در مردان ۵۰% بیشتر از زنان است. جالب اینکه، احتمال کمبود و فقدان دندان در زنان بیشتر از مردان است؛ که هایپودنشیا نامیده می شود.

برخی شرایط پزشکی هستند که شانس داشتن دندان های اضافی را افزایش می دهند. متوجه دندان اضافی داخل دهان شدن می تواند اولین علامت و نشانه باشد، بنابراین اگر نگران هستید، می توانید از دندانپزشک خود بپرسید آیا لازم است برای آزمایشات بیشتر به پزشک مراجعه کنید یا خیر.

سندروم گاردنر Gardner’s Syndrome ، سندروم اهلرز- دانوسEhlers-Danos Syndrome ، و دیسپلازی کلیدوکرانیال cleidocranial dysplasia همگی شرایطی هستند که پزشک خانوادگی شما قادر خواهد بود به شما کمک کند برای درمان آنها راه حلی پیدا کنید. علاوه بر این، ممکن است شما به پزشکی ارجاع داده شوید که در پرداختن به موارد مشابه تجربه دارد. حدود ۵% از کودکانی که با شکاف کام یا لب متولد می شوند دندان اضافی دارند.

درمان هایپردنشیا

در برخی موارد، هایپردنشیا نیاز به درمان ندارد. با این حال، مشکلات دندانی متعددی وجود دارند که می توانند وقتی بروز پیدا کنند که دندان اضافی داخل دهان رشد می کند. افرادی که هایپردنشیا دارند ممکن است مشکلات زیر را تجربه کنند:

• دشواری در جویدن غذا
• مشکلات گفتاری
• مشکل در بیرون آمدن طبیعی دندان ها
• کجی دندان ها
• پوسیدگی دندان ها، در نتیجه دشواری در تمیز کردن مؤثر دندان ها
• مشکلات زیبایی، در صورت قابل مشاهده بودن دندان های اضافی.

در نتیجه بروز یک دسته مشکلات احتمالی، معمولاً دندانپزشکان درمان هایی را برای هایپردنشا پیشنهاد می دهند. افرادی که تعدادی دندان اضافی یا هایپردنشیای شدید دارند، قبل و بعد از درمان ممکن است در راحت جویدن غذا و صحبت کردن معمولی تفاوت های بزرگی را تجربه کنند. بسته به سن بیمار، و تعداد دندان های اضافی که وجود دارند، ممکن است ترکیبی از درمان های زیر در نظر گرفته شوند.

هایپردنشیا یا دندان اضافی

کشیدن دندان های اضافی

از آنجا که داشتن دندان های اضافی می تواند منجر به بروز مشکلات عدیده ای شود، دندانپزشکان معمولاً کشیدن دندان های اضافی را پیشنهاد می دهند. دندانپزشکان معمولاً کشیدن دندان های اضافی را در سن هفت سالگی انجام می دهند تا اختلال در رشد و نمو دندان های دیگر را به حداقل برسانند.

دندانپزشک به راحتی می تواند ببیند آیا دندان های شیری یک کودک بیشتر از ۲۰ عدد مورد انتظار هستند یا خیر، و این می تواند نشانه این باشد که آیا کودک دندان های دائمی اضافی نیز خواهد داشت یا خیر. تقریباً ۳۰- ۵۰% از کودکانی که دندان شیری اضافی دارند، دندان های دائمی اضافی نیز خواهند داشت. با این حال، احتمال داشتن دندان اضافی در افراد بزرگسال پنج برابر بیشتر از کودکان است، بنابراین این قانون اکید نیست.

اگر دندان های اضافی خیلی زود شناسایی و کشیده شوند، کشیدن می تواند تنها درمان مورد نیاز باشد. دندان های اضافی که به راحتی می توانند توسط دندانپزشک مشاهده و بررسی شوند و مانند هر دندان دیگری کشیده شوند. وقتی دندان های اضافی که داخل لثه بیرون می آیند نهفته هستند، و به همین دلیل کامل بیرون نیامده اند، احتمالاً جراحی های دندانی نیاز خواهند بود تا بتوان دندان را خارج کرد.

هایپردنشیا یا دندان اضافی

بریس ها برای دندان های اضافی در کودکان و افراد بزرگسال

کجی دندان ها اغلب در افرادی که دندان اضافی دارند اتفاق می افتد، زیرا دندان های اضافی دیگر را از خط لثه خارج می کنند. به محضی که کشیدن دندان های اضافی به تمام برسد، ممکن است دندانپزشک شما درمان ارتودنسی با بریس ها را پیشنهاد دهد تا لبخند شما صاف شود. انواع مختلف بریس ها وجود دارند که می توانند برای درمان ارتودنسی استفاده شوند.

بریس های ثابت از براکت های فلزی یا شفاف تشکیل شده اند که به دندان ها متصل می شوند و توسط سیم ها و بندها به یکدیگر متصل هستند. با تنظیمات منظمی که دندانپزشک روی آنها انجام می دهد، آنها به تدریج دندان ها را به محل مطلوب خود جابجا می کنند.

گزینه دیگر بریس های نامرئی مانند اینویزیلاین هستند. این الاینرهای متحرک شفاف مانند محافظ دندان روی همه دندان های شما قرار می گیرند و به سختی قابل مشاهده هستند. آنها گزینه ای نامشهود و راحت برای نوجوانان و افراد بزرگسالی هستند که نمی خواهند بریس های آنها برای افراد دیگر قابل مشاهده باشند.

اگر دندانپزشک شما درمان با بریس ها را توصیه کرده است، می توانید بیشتر راجع به آنها مطالعه کنید تا با اطلاعات بیشتر یکی از آنها را بر اساس شرایط و سلیقه خودتان انتخاب کنید.

هایپردنشیا یا دندان اضافی

پر کردن، روکش ها، و ونیرها

دندان های اضافی داخل سقف دهان یا لثه ها، اگر برای مدت زمان زیادی در جای خود باقی بمانند می توانند به دندان های اطراف خود آسیب برسانند. وقتی دندان ها در موقعیت ها و محل های بدی قرار داشته باشند که دسترسی به آنها دشوار است، مسواک زدن و کشیدن نخ دندان می توانند بسیار دشوار شوند، حتی اگر از مسواک های برقی و واتر فلاسر استفاده کنید.

پس از هر کشیدن دندانی که دندانپزشک شما توصیه می کند، لازم است درمان های اضافی انجام دهید تا لبخند خود را به شکل زیبایی درآورید. برای پوشاندن حفره های دندانی کوچک از پر کردن دندان استفاده خواهد شد، و دندانی که به شدت تحت تأثیر پوسیدگی قرار گرفته باشد نیز با روکش قابل اصلاح است، و ونیرها می توانند برای پوشش دادن دندان های بد شکلی استفاده شوند که بد شکلی آنها ناشی از هاپیردنشیا است.

آیا درمان هایپردنشیا تحت پوشش بیمه خدمات دندانپزشکی قرار دارد؟

این به درمانی که انجام می شود بستگی دارد. به عنوان یک قانون کلی برای تقبل هزینه های درمانی برای کودکان، اگر کشیدن دندان و کارهای دیگر از نظر پزشکی ضروری تلقی شوند، به احتمال زیاد تحت پوشش بیمه قرار می گیرند. برای بیماران زیر ۱۸ سال، درمان رایگان خواهد بود، و خوشبختانه، تعداد زیادی از درمان های هایپردنشیا می توانند در سنین پایین درمان شوند.

در مواردی که دندان های اضافی تا بزرگسالی ظاهر نمی شوند، به عنوان مثال در مورد دندان های عقل اضافی، دندانپزشک بررسی های لازم را انجام می دهد تا ببیند آیا درمان لازم است یا خیر، و اگر اینطور است، این به شرایط بیمه خدمات درمانی شما بستگی دارد که آیا درمان آن تحت پوشش بیمه قرار می گیرد یا خیر.

نتیجه گیری

داشتن دندان اضافی چیزی نیست که منجر به بروز نگرانی شدید شوند، هر چند حتی فکر کردن به رشد دندان های اضافی داخل دهان پدیده ای نسبتاً عجیب است. درمان هایپردنشیا می تواند خیلی ساده و مؤثر باشد، مخصوصاً اگر خیلی زود و در چکاپ های دندانپزشکی کشف شوند.

معمولاً کشیدن دندان های اضافی ضروری است، اما وقتی در حدود سنین هفت سالگی انجام می شود، همه دندان های دیگر می توانند بدون هیچ مشکلی بیرون بیایند و رشد کنند. اگر دندان های اضافی بعداً پیدا شوند، آنها هنوز هم می توانند کشیده شوند، اما احتمالاً این کار با جراحی امکان پذیر است. درمان های بعدی که معمولاً انجام می شوند، مانند بریس ها، و پر کردن دندان موفقیت آمیز بوده اند و ممکن است تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار داشته باشند.