نوشته‌ها

اختلال مفصل فکی گیجگاهی یا TMJ مشکل نسبتاً شایعی است. این اختلال می تواند بسیار جزئی و در حد صدای کلیک کوچکی هنگام باز و بسته کردن دهان باشد، یا یک مشکل جدی باشد که منجر به بروز درد یا ناراحتی مستمر برای فردی شود که از آن رنج می برد. بسیاری از افرادی که این اختلال را دارند اجازه می دهند چندین سال با آنها همراه باشد بدون اینکه برای تشخیص آن به متخصص مراجعه کنند، و پس از آن وقتی تشخیص داده می شود ممکن است ممکن است هیچ اقدامی برای درمان این شرایط انجام ندهند. در حالی که، تعدادی درمان ساده وجود دارند که این اختلال را تخفیف می دهند و بریس های ارتودنسی یکی از آنها هستند.

درمان اختلال مفصل فکی گیجگاهی با ارتودنسی

درمان اختلال مفصل فکی گیجگاهی با ارتودنسی

اختلال مفصل فکی گیجگاهی یا TMJ چیست؟

اختلال مفصل فکی گیجگاهی زمانی اتفاق می افتد که استخوان مندیبل (که منظور فک پایین است) از جای درست خود خارج می شود. این اتفاق می تواند به مرور زمان رخ دهد، وقتی الیاف لیگامان و ماهیچه هایی که آن را در جای خود نگه می دارند با حرکات مکرر کشیده می شوند یا آسیب می بینند، یا این اتفاق ممکن است به طور ناگهانی و با یک حادثه تروماتیک رخ دهد. این به گونه ای طراحی شده است که حرکت کند تا اجازه دهد اعمال حرف زدن و جویدن انجام شوند، اما اگر از داخل مفصل بلغزد، TMJ بروز می یابد.

علل بروز TMJ کدامند؟

هنوز چیز زیادی در مورد علت واقعی این مشکل مشخص نشده است، اما، مطمئناً برخی رفتارها هستند که در بروز آن نقش دارند. نخستین علت دندان قروچه است که فشار قابل توجهی به این مفصل وارد می کند و می تواند موجب وخیم شدن وضعیت مفصلی شود که از قبل ملتهب است. فشردن و ساییدن دندان ها روی یکدیگر نیز الزاماً چنین مشکلی بوجود می آورد. ضربه گیرهای داخل حفره مفصل ممکن است به راحتی از وضعیت درست خود خارج شوند، که اغلب علت بروز صدای کلیک هنگام باز یا بسته کردن فک است.

استرس، به طور کلی، یکی از عوامل شایع است، نه تنها به این علت که می تواند باعث شود فک خود را فشار دهید یا دندان های خود را روی یکدیگر بسابید، بلکه به این علت که می تواند باعث شود ماهیچه های فک و صورت خود را سفت کنید، که فشار بیشتری به مفاصل فک وارد می کند و منجر به بروز مشکل می شود. حتی آرتروز فک نیز می تواند در TMJ نقش داشته باشد.

علائم و نشانه های TMJ یا اختلال مفصل فکی گیجگاهی کدامند؟

افرادی که این اختلال را دارند، اغلب از ناراحتی مفصل فک خود شکایت دارند. این اتفاق ممکن است هر از گاهی رخ دهد یا پیوسته وجود داشته باشد. ممکن است در یک سمت صورت شدیدتر باشد یا به اندازه طرف دیگر شدید نباشد. این عارضه بین زنان شایع تر از بین مردان است و به احتمال زیاد بیشتر بین افرادی رخ می دهد که بین سنین ۲۰ تا ۴۰ سال هستند.

دیگر علائم و نشانه ها عبارتند از درد فک، گردن، شانه ها، مخصوصاً هنگام جویدن، باز کردن دهان، یا حرف زدن. احتمالاً قادر نخواهید بود دهان خود را کامل باز کنید، یا باز کردن کامل دهان برای شما دردناک خواهد بود. برخی افراد در فک خود احساس قفل شدگی دارند، که مانع باز و بسته کردن دهان می شود. ایجاد صداهای مختلف هنگام حرکت مفاصل نیز بسیار شایع است، گرچه ممکن است این الزاماً با درد همراه نباشد.

یکی از شایع ترین علائم و نشانه ها احساس ناراحتی در بایت است. ممکن است احساس کنید فک بالا و پایین شما به درستی روی یکدیگر قرار نمی گیرند. درست قرار نگرفتن فک ها روی یکدیگر، که منجر به بروز دندان قروچه و فشردن فک می شود، می تواند واقعاً موجب بروز TMJ شود و نیز یکی از علائم آن است که به همین دلیل بریس ها یکی از درمان های مؤثر یا بخشی از درمان مؤثر این اختلال هستند.

درمان اختلال مفصل فکی گیجگاهی با ارتودنسی

درمان اختلال مفصل فکی گیجگاهی با ارتودنسی

اختلال مفصل فکی گیجگاهی چگونه درمان می شود؟

دو درمان رایج و غیر تهاجمی برای TMJ وجود دارند. درمان نخست استفاده از اسپلینت یا محافظ شبانه است، که دندان ها را جدا از یکدیگر نگه می دارد، مانع ساییده شدن آنها روی یکدیگر می شود. کاهش فشار روی مفصل گیجگاهی مندیبل اغلب اجازه خواهد داد مفصل رو به عقب و به جای درست خود بلغزد، و از تأثیر اختلال روی آن مفصل بکاهد. اسپلینت به طور تمام وقت استفاده می شود، در حالی که محافظ دندان شبانه تنها شب ها استفاده خواهد شد. صحبت کردن با دندانپزشک یا ارتودنتیست می تواند به شما کمک کند بدانید کدام یک برای وضعیت شما بهتر است.

 

درمان اختلال مفصل فکی گیجگاهی با ارتودنسی

درمان اختلال مفصل فکی گیجگاهی با ارتودنسی

یکی از بهترین درمان ها برای TMJ بریس ها هستند. از آنجا که TMJ اغلب در نتیجه مشکلات بایت بوجود می آید، اصلاح سریع و مؤثر بایت یکی از بهترین راه های تسکین درد و تخفیف فشار TMJ است. اگر تجربه درد یا ناراحتی در مفاصل فک داشته اید، صاف کردن دندان ها، نه تنها در کنار یکدیگر، بلکه در دو فک، می تواند کمک جدی به وضعیت شما کند. اکثر بیماران وقتی بریس دریافت می کنند، تنها به این فکر می کنند که دندان های آنها چگونه به نظر خواهند رسید و چگونه درون فک جای می گیرند. اکثر درمان های ارتودنتیک در حقیقت نحوه قرار گیری دندان ها را نسبت به یکدیگر و درون هر دو فک اصلاح می کنند.

دندان قروچه و ساییدن دندان ها روی یکدیگر دو مسئله بسیار شایع هستند که با بریس ها حل می شوند، زیرا بریس ها به گونه ای طراحی شده اند که کمک می کنند دندان ها به درستی کنار یکدیگر قرار بگیرند. حتی بیمارانی که دندان های نسبتاً صافی دارند نیز ممکن است نیاز داشته باشند از بریس ها برای برطرف کردن مشکلات بایت استفاده کنند که به TMJ مربوط هستند. درمان هایی که برای حفظ تأثیرات درمان ارتودنسی استفاده می شوند هم می توانند به کاهش TMJ کمک کنند.

خواه درد ناشی از TMJ شدید باشد یا تنها گاهی اوقات موجب بروز ناراحتی شود، باید به یک متخصص مراجعه کنید تا مطمئن شوید TMJ دارید و در صورت لزوم بریس ها را برای درمان به شما توصیه کنند. از آنجا که بایت و نحوه قرار گیری دندان ها همیشه هم نباید منجر به بروز اختلال شود، ایده خوبی است که از ارتودنتیست بپرسید آیا بریس ها درمان TMJ هستند یا خیر.

در این مقاله قصد داریم به بیان موارد اورژانسی بپردازیم که بیمار ممکن است در طول درمان ارتودنسی خود با آنها مواجه شود. به خاطر داشته باشید تنها موارد حاد اورژانسی ممکن است نیاز به مراجعه فوری به ارتودنتیست داشته باشند. بسیاری از این موارد با کمک نکاتی که در این مقاله به شما آموزش خواهیم داد، به راحتی قابل کنترل هستند.

مشکلات شایع در طی درمان ارتودنسی

مشکلات شایع در طی درمان ارتودنسی

گیر کردن ذرات غذا در براکت ارتودنسی

این مورد اورژانسی نیست اما برای بیماری که از براکت های ارتودنسی استفاده می کند می تواند ناراحت کننده یا خجالت آور باشد. این مشکل به راحتی و با کمک نخ دندان قابل حل است. سعی کنید گره کوچکی در وسط نخ بزنید تا به برداشتن ذرات غذا کمک کند، یا از مسواک های بین دندانی یا خلال دندان برای کندن غذاهای گیر کرده بین دندان و براکت ها استفاده کنید.

مشکلات شایع در طی درمان ارتودنسی

مشکلات شایع در طی درمان ارتودنسی

کنده شدن لیگاچور

رابربند یا الاستیک های ارتودنسی یا سیم های نازک که تحت عنوان لیگاچور شناخته می شوند، سیم ها را روی براکت ها نگه می دارند. در صورت خارج شدن لیگاچور کشی می توانید با استفاده از یک موچین استریل، به سادگی آن را در جای خود قرار دهید. در صورت شل شدن یک لیگاچور سیمی، تنها لازم است با استفاده از یک موچین استریل آن را خارج کنید. در صورتی که لیگاچور سیمی به داخل گونه یا لب فرو می رود اما شل نشده است، با استفاده از پاک کن سر مداد آن را به سمت داخل خم کنید تا مانع ایجاد ناراحتی شوید. البته، در صورت گم شدن یا شکستن لیگاچور، باید کارهای دیگری انجام دهید. همه لیگاچورها را بررسی نمایید. شکستن یا گم شدن لیگاچورها را باید به ارتودنتیست اطلاع دهید.

آزردگی بافت دهان و دندان

یک یا دو روز پس از تنظیم براکت ها یا ریتینرها، بروز ناراحتی برای بیماران کاملاً طبیعی است. اما این مشکل می تواند حین غذا خوردن ناراحت کننده باشد. به بیمار اطمینان دهید که این ناراحتی کاملاً طبیعی و موقتی است. او را به خوردن غذاهای نرم تشویق نمایید و از او بخواهید دهان خود را با آب ولرم و نمک شستشو دهد.

مشکلات شایع در طی درمان ارتودنسی

مشکلات شایع در طی درمان ارتودنسی

 

بروز زخم داخل دهان

برخی بیماران بیشتر مستعد ایجاد زخم هستند. هرچند براکت ها عامل بروز این مشکل نیستند، اما با وجود ناراحتی ناشی از برخورد براکت ها به بافت های داخل دهان می توان آن را پیش بینی و کنترل نمود. ممکن است در چند منطقه از داخل دهان، از جمله گونه ها، لب ها و زبان زخم ایجاد شود. این وضعیت نیز اورژانسی نیست اما می تواند برای بیمار بسیار ناراحت کننده باشد. با قرار دادن مستقیم مقدار اندکی بی حس کننده موضعی با استفاده از پنبه روی محل زخم، به راحتی می توان آن را تسکین داد. این کار را می توان چند مرتبه تکرار نمود.

مشکلات شایع در طی درمان ارتودنسی

مشکلات شایع در طی درمان ارتودنسی

التهاب و سوزش لب و گونه ها

گاهی اوقات براکت های جدید می توانند برای مخاط، مخصوصاً حین خوردن غذا، سوزش ایجاد کنند. مقدار اندکی موم ارتودنسی می تواند مانعی فوق العاده بین فلز و بافت داخل دهان باشد. به راحتی یک تکه کوچک از آن را بین انگشتان خود بچرخانید و آن را به گلوله کوچکی به اندازه نخود تبدیل کنید. گلوله را صاف کنید و آن را به طور کامل روی براکت هایی قرار دهید که ایجاد ناراحتی می کنند. در صورت بلعیده شده موم، جای هیچ نگرانی نیست. موم ارتودنسی کاملاً بی خطر است.

مشکلات شایع در طی درمان ارتودنسی

مشکلات شایع در طی درمان ارتودنسی

بیرون زدن سیم ارتودنسی

گاهی اوقات، انتهای سیم کمانی بیرون می آید و موجب سوزش داخل دهان می شود. با استفاده از پاک کن سر مداد می توان سیم را به سمت داخل فشار داد. در صورتی که سیم به جای مناسبی جابجا نشد، آن را با موم ارتودنسی بپوشانید و در اسرع وقت به ارتودنتیست مراجعه کنید. در صورتی که سیم موجب بروز ناراحتی زیادی شده باشد، و امکان دسترسی به ارتودنتیست نیز وجود نداشته باشد، آخرین راهکار بریدن آن است.

مشکلات شایع در طی درمان ارتودنسی

مشکلات شایع در طی درمان ارتودنسی

شل شدن براکت ها، سیم های کمانی و بندها

در صورت شل شدن براکت ها، بایستی با ارتودنتیست تماس بگیرید تا گام درست بعدی را برای شما مشخص نماید. براکت بخشی از بریس ارتودنسی است که با استفاده از چسب مخصوصی به دندان چسبانده می شود. عموماً این قطعه در وسط هر دندان چسبانده می شود. همواره به بیمارانی که تحت درمان ارتودنسی قرار دارند توصیه می شود از یک دسته غذاهای خشک و سفت بپرهیزند. گاهی اوقات حین خوردن یکی از این غذاها ممکن است براکت کنده شود یا حین بازی به دهان ضربه وارد شود (همواره به بیماران توصیه می شود حین ورزش و بازی از محافظ دندان استفاده کنند).

در صورتی که براکت در مرکز دندان نباشد، ممکن است اتصال آن از بین رفته باشد. در صورت بروز هر یک از این مشکلات با ارتودنتیست تماس بگیرید تا به شما بگوید چه باید بکنید. اگر براکت شل شده روی سیم چرخیده و رو به بیرون آمده است و امکان دسترسی به ارتودنتیست وجود ندارد، می توانید با کمک موم ارتودنسی آن را به طور موقت ثابت کنید تا از درد و سوزش آن کاهش دهید و از آسیب بیشتر پیشگیری نمایید. اما مراقب باشید مانع قورت دادن آن یا دیگر حوادث شوید. برای قرار دادن مجدد براکت ها سر جای خود، از موچین استریل استفاده نمایید تا براکت را در امتداد سیم بلغزانید تا بین دو دندان قرار بگیرد. براکت را به سمت موقعیت صحیح بچرخانید، سپس آن را به سمت مرکز دندان بلغزانید.

قورت دادن یک قطعه از ابزار

این اتفاق بسیار نادر است، اما ممکن است رخ دهد و می تواند برای بیمار هشدار دهنده باشد. در صورتی که این اتفاق رخ داد آرامش خود را حفظ نمایید. در صورتی که بیمار به شدت سرفه می کند یا در تنفس خود مشکل دارد، ممکن است قطعه وارد مسیر تنفسی شده باشد. در صورتی که آن را می بینید، می توانید با دقت آن را خارج کنید. اما زیاد برای آن تلاش نکنید زیرا ممکن است آسیب رسان باشد. در صورت امکان، تحت شرایط مقتضی، براکت ها را بررسی کنید تا اگر با گم شدن قطعه مشکلی بوجود آمده است، از جمله شل شدن ابزار، یا ایجاد سوزش، طبق دستورالعمل های بالا عمل نمایید.