شاید بسیاری افراد برای نخستین بار از دندانپزشک خود می شنوند که یک دندان نهفته دارند. در مراحل اولیه، شاید متوجه وجود دندان نهفته نشوید، زیرا ممکن است هیچ تأثیری روی بایت نداشته باشند و موجب بروز درد هم نشوند. با این حال، اگر بدون درمان رها شوند، می توانند منجر به بروز مشکلات پیچیده ای شوند که درمان آنها دشوار خواهد بود. اگر با تازگی دندانپزشک یا ارتودنتیست شما را از وجود دندان نهفته تان مطلع ساخته است، با خواندن این مطلب می توانید اطلاعات بیشتری در رابطه با روش های تشخیص و گزینه های درمان آنها کسب کنید.
ارتودنسی و نهفتگی دندان
دندان نهفته چیست؟
دندان نهفته دندانی است که موفق نمی شود در زمانی که انتظار می رود از داخل لثه بیرون بیاید. یک دست کامل دندان های دائم (به غیر از دندان های عقل) بین سنین ۱۰ تا ۱۴ سالگی بیرون می آیند. اگر برای شما یا کودکتان، افتادن دندان های شیری و جایگزینی آنها با دندان های دائم با تأخیر اتفاق افتاد، باید به ارتودنتیست یا دندانپزشک مراجعه کنید تا علت این تأخیر را ریشه یابی نماید.
چگونه بدانم کودک من دندان نهفته دارد؟
یکی از شایع ترین نهفتگی های بدون نشانه دندان، باقی ماندن دندان شیری است، در حالی که باید مدت ها پیش می افتاد. یا اینکه پس از افتادن دندان شیری هیچ دندان دائمی جایگزین آن نشده است. مراجعه به ارتودنتیست و معاینه دهان که معمولاً مستلزم گرفتن یک تصویر پانورامیک با اشعه ایکس OPG یا توموگرافی کامپیوتری پرتو مخروطی CBCT است، به وضوح می تواند محل دندان/ دندان های مورد نظر را مشخص نماید. پس از آن به منظور مدیریت اوضاع، برای انجام درمان درست و مناسب باید اقدام شود.
نهفتگی دندان چه خطراتی به همراه دارد؟
دندان نهفته اگر بدون درمان باقی بماند می تواند برای دندان های مجاور خود مشکلاتی بوجود بیاورد. دندان های نهفته ممکن است موجب بروز درد و ناراحتی شوند یا اینکه هیچ یک از این مشکلات را بوجود نیاورند. با این حال، علیرغم این موضوع، دندانی که منشاء مشکل است می تواند به دندان ها و لثه های مجاور خود فشاری غیر عادی وارد کند، که در بدترین حالت می تواند به از دست رفتن دندان های مجاور ختم شود.
ارتودنسی و نهفتگی دندان
ارتودنسی چگونه می تواند به درمان نهفتگی دندان کمک کند؟
روش درمان ارتودنسی برای کمک به نهفتگی دندان، عموماً به چند عامل بستگی دارد، از جمله: سن بیمار، زاویه یا مسیری که دندان نهفته در آن در حال رشد است، و نیز اینکه چقدر می توان موفق شد دندان نهفته را به سمت قوس دندانی هدایت کرد. اگر مشکل نهفتگی دندان خیلی زود تشخیص داده شود، ارتودنتیست با کشیدن به موقع دندان شیری درست، و احتمالاً قرار دادن فضا نگهدار یا وسیع کننده، می تواند به اصلاح رشد دندان نهفته کمک کند.
ارتودنسی و نهفتگی دندان
جراحی اکسپوز برای کمک به بیرون آمدن دندان نهفته
گاهی اوقات، اگر جای کافی برای بیرون آمدن دندان نهفته ایجاد شود، به صورت خود به خود بیرون خواهد آمد. در حالی که اگر دندان نهفته در محل نامناسبی قرار گرفته باشد، برای برداشتن بافت روی آن، ممکن است مداخله ارتودنتیست از طریق جراحی ضروری باشد. معمولاً در این موارد، برای کنترل مسیر بیرون آمدن دندان نهفته و به حداقل رساندن آسیب به خود دندان و دندان های مجاور آن، درمان ارتودنسی با کمک براکت های ارتودنسی ضروری خواهند بود. برای تصمیم گیری در خصوص انجام جراحی اکسپوز و بیرون کشیدن دندان و هدایت آن به محل درست با کمک درمان ارتودنسی، عوامل مختلفی هستند که باید مد نظر قرار گیرند.
سن بیمار
بهترین سن برای جراحی اکسپوز دندان و بیرون کشیدن دندان با کمک ارتودنسی، دوران کودکی و نوجوانی است؛ زیرا با افزایش سن، دندان نهفته معمولاً انکیلوز می شود (با استخوان فک جوش می خورد) در نتیجه حتی با کمک درمان ارتودنسی هم نمی توان آن را به داخل قوس دندانی هدایت کرد. بدون انجام جراحی نمی توان متوجه عدم امکان جابجا شدن دندان شد و تنها زمانی می توان به این موضوع پی برد که پس از جراحی اکسپوز و اتصال ابزارهای ارتودنسی به دندان، پس از چند هفته هیچ حرکتی نداشته باشد.
علاوه بر سن، انکیلوز ممکن است بر اثر یک ضربه به دندان یا استخوان آلوئولار در سنین کودکی یا نوجوانی ایجاد شود. آسیب به دندان ها در طول دوره رشد دندان های دائم می تواند به جوانه های دندانی آسیب برساند در نتیجه منجر به جابجایی یا نهفته ماندن آنها شود. تشکیل بافت فیبروز متراکم یا استخوانی در مسیر طبیعی رشد دندان، در نتیجه از دست رفتن زود هنگام دندان های شیری نیز می تواند منجر به تأخیر در رشد دندان های دائم، یا مانع رشد آنها شود.
بهداشت دهان و پوسیدگی های دندانی
در صورت وجود پوسیدگی های گسترده، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان ها، یا عدم همکاری بیمار، جراحی اکسپوز دندان قابل انجام نخواهد بود. اگر دندان نهفته پوسیده باشد، ممکن است کشیدن آن ضروری باشد.
عمق نهفتگی
دندان های نهفته ای که در عمق زیاد قرار دارند، جراحی اکسپوز و درمان ارتودنسی هیچ کمکی به آنها نخواهد کرد. گاهی اوقات، حتی کشیدن آنها با کمک جراحی نیز عملی نیست، مخصوصاً زمانی که این احتمال وجود داشته باشد که طی جراحی به ساختارهای حیاتی یا دیگر دندان ها آسیب وارد شود. در چنین مواردی دندان نهفته در همان حال رها می شود و تنها به صورت دوره ای و هر ۶ تا ۱۲ ماه یک مرتبه، برای بررسی غدد ترشحی یا دفعی ناشی از نهفتگی، با گرفتن تصویر رادیوگرافی دنبال می شود. کشیدن تنها تاج دندان (کرونکتومی) گزینه دیگر است.
در مقاله بعد به ادامه این مبحث خواهیم پرداخت…
