همه ی افراد، صرف نظر از سن آنها، دوست دارند دندان های صاف، مرتب و زیبایی داشته. لبخندی با دندان های صاف و یکدست می تواند اعتماد به نفس را بالا ببرد. فشردگی دندان ها و نامرتبی آنها یکی از شرایطی است که موجب ناراحتی فرد می شود. این شرایط عبارت است از عدم وجود فضای کافی در استخوان فک برای رشد صحیح همه ی دندان ها. اما این مشکل تنها به زیبایی فرد مربوط نمی شود بلکه تمیز نگه داشتن فضای دهان، از جمله لثه ها و بین دندان ها را دشوار می سازد. در نتیجه می تواند منجر به پوسیدگی دندان ها شود که در نهایت به بیماری لثه و از دست رفتن دندان ها ختم شود.

اگر دندان ها صاف و یکدست باشند برای یک عمر در دهان باقی خواهند ماند. در غیر اینصورت، در برخی موارد، این مشکل می تواند جویدن را دشوار کند، موجب ساییدگی مینای دندان و نیز مشکلات گفتاری شود، یا فشار غیر عادی به دندان ها موجب از دست رفتن آنها و نیز آسیب به استخوان فک می شود.

از آنجا که دندان ها در جای درست قرار ندارند ممکن است استخوان های فک رشد درستی نداشته باشند.

علل فشردگی دندان ها

علاوه بر مشکلاتی مانند اوربایت (که در آن دندان های فک بالا بخشی از دندان های فک پایین را پوشش می دهند) و آندربایت (که در آن دندان های پایین بخشی از دندان های فک بالا را پوشش می دهند)، فشردگی و نامرتبی دندان ها نیز جزء مشکلاتی تحت عنوان “مال اکلوژن” محسوب می شوند. مال اکلوژن اغلب زمینه ی ارثی دارد.

جابجایی فک، اندازه ی غیر عادی دندان ها یا استخوان فک، وجود دندان اضافه در دهان، آسیب به دندان ها در گذشته و شکاف کام و لب از جمله عواملی هستند که موجب فشردگی دندان ها می شوند. اگر اندازه ی مجموع دندان های موجود در هر فک بیشتر از اندازه ی فک باشد دندان ها به صورت فشرده رشد خواهند کرد.

مکیدن شست یا انگشت، فشردن زبان پشت دندان ها، تنفس از راه دهان، آلرژی و آسم، و بلع معکوس از دیگر علل فشردگی دندان ها هستند.

درمان فشردگی دندان ها

فشردگی دندان ها یکی از مشکلات شایع در کودکان و نیز بزرگسالان است. دندان های فشرده و نامرتب را می توان با مداخله ی زود هنگام به سادگی اصلاح کرد. برای درمان فشردگی دندان ها ممکن است نیاز باشد یک یا چند دندان کشیده شوند. دیگر دندان ها را می توان با استفاده از بریس های ارتودنسی صاف و یکدست کرد. با استفاده از این درمان، دندان ها به سمت فضای به جا مانده از کشیده شدن دندان ها جابجا می شوند تا از این طرق هم شکاف به جا مانده از کشیدن دندان ها از بین برود هم دندان ها به راحتی در کنار یکدیگر قرار بگیرند.

اما شرایط هر بیمار متفاوت است و ممکن است همیشه کشیدن دندان نیاز نباشد. مثلاً می توان با استفاده از یکی از ابزارهای متحرک ارتودنسی، ظرف چند ماه یا چند سال، این مشکل را برطرف نمود. متخصص ارتودنسی قادر خواهد بود بهترین روش درمان را به شما ارائه دهد.

نوع درمانی که انتخاب می شود به چند عامل بستگی دارد. از جمله: شدت فشردگی دندان ها، سن بیمار در زمان آغاز درمان و نیز همکاری بیمار در استفاده از ابزار و رعایت بهداشت دهان و دندان ها.

با درمان فشردگی دندان ها، فرد قادر خواهد بود برای یک عمر از سلامت دهان و دندان های خود لذت ببرد.

صرف نظر از دوره ی درمانی که به شما پیشنهاد می شود، مهم است که نوع درمان متناسب با علت بروز مشکل باشد. ابزارهای مورد استفاده برای درمان این مشکل عبارتند از:

بریس ها

بریس ها با کشیدن دندان ها، و در برخی موارد بدون کشیدن دندان ها، قادرند مشکل فشردگی آنها را برطرف سازند و لبخندی زیبا برای شما خلق کنند. بریس ها شامل براکت هایی هستند که به صورت تکی به دندان ها متصل می شوند و نیز سیم کمانی که برای جابجایی دندان ها از طریق براکت ها به دندان ها فشار می آورد.

اینویزیلاین

برای اصلاح فشردگی دندان ها بدون استفاده از بریس ها می توان از اینویزیلاین استفاده کرد زیرا به شما امکان می دهد بدون اینکه کسی متوجه شود شما تحت درمان ارتودنسی قرار گرفته اید به لبخند رؤیایی خود دست یابید. این ابزار برای کسانی ایده آل است که نگران استفاده از بریس های فلزی در مکان های عمومی و اجتماعی هستند.

ریتینر

ریتینرها نیز از جمله ابزارهایی هستند که به اندازه ی بریس ها جلب توجه نمی کنند. این ابزار به صورت سفارشی برای هر فرد ساخته می شود و از سیم و پلاستیک شفافی تشکیل شده است که پس از جراحی یا پس از استفاده از هر گونه ابزار دیگری برای صاف کردن دندان ها، روی دندان ها قرار می گیرد تا آنها را در محل جدید تثبیت کند.

پالاتال اکسپندر یا وسیع کننده ی کام

گرچه ریتینرها بیشتر از سایر ابزارها برای درمان فشردگی دندان ها بدون استفاده از بریس ها کاربرد دارند، اما می توان مشکلات جزئی را با استفاده از وسیع کننده ی کام بر طرف نمود. وسیع کننده ی کام نوعی ابزار ارتودنسی است که به منظور افزایش عرض کام یا سقف دهان به کار می رود. نتیجه ی استفاده از این ابزار ایجاد فضای بیشتر برای قرار گرفتن درست دندان ها در کنار یکدیگر است.

در صورتی که سقف دهان باریک باشد، ممکن است دندانهای دائم فک بالا قادر نباشند به درستی درون فک رشد کنند که می تواند منجر به بروز مشکلات بیشتر و ضرورت استفاده از بریس ها شود.

چرا باید فشردگی دندان ها را برطرف نمود؟

به چند دلیل باید فشردگی دندان ها را برطرف کرد:

• اگر دندان ها و استخوانی که آنها را در بر می گیرد در جای درست قرار داشته باشند، استحکام و دوام همه ی دندان ها افزایش خواهد یافت.
• اگر خیلی زود، در سنین پایین برای درمان اقدام کنید، از درمان های پیچیده در آینده بی نیاز خواهید شد.
• این درمان به اصلاح و ایجاد هماهنگی بین دندان ها، بایت و فک ها کمک می کند.
• پس از درمان، تمیز نگه داشتن فضای دهان و بین دندان ها ساده تر خواهد بود زیرا مسواک زدن آسان می شود، در نتیجه از پوسیدگی دندان ها و پر کردن آنها در آینده بی نیاز خواهید شد.
• اصلاح فشردگی دندان ها به کاهش احتمال بیماری لثه کمک می کند.
• با داشتن دندان های صاف و همراستا لبخند زیباتری خواهید داشت و اعتماد به نفستان بالا می رود.

بند پوشر Band Pusher))

با استفاده از بند پوشر که دارای سر مربعی و دندانه دار است، می توان فشار متعادل و بی خطری به اتصالات بند ارتودنسی وارد کرد، در حالی که دسته ی بزرگ آن اجازه می دهد ارتودنتیست حین کار آن را محکم تر بگیرد. طراحی یک تکه ی آن هم دوام آن را افزایش داده است و اجازه می دهد بتوان آن را به طور کامل استریل نمود.

گیج براکت ستاره ای – فلزی (Boone Bracket Gauge – Metal)

این ابزار یکی از ابزارهای نصب است که به ارتودنتیست اجازه می دهد، طی فرایند نصب براکت روی دندان، هر یک از براکت ها را به دقت تنظیم نماید.

پنس لیگاچور قفل شونده (Locking Ligature Tweezer)

این پنس شبیه پنس استاندارد است که اندکی تغییر داده شده است و دارای یک چفت قفل شونده است که برای قرار دادن الاستیک یا کش پلاستیکی روی براکت، ابزار را در وضعیتی باز قفل می کند. مکانیزم این ابزار به گونه ای است که به راحتی می توان آن را قفل و باز کرد که استفاده ی سریع و آسان آن را ممکن می سازد.

مولار بند سیتر نایلونی (Nylon Molar Band Seater)

نوک دندانه دار و سه گوش این ابزار اجازه می دهد بتوان اتصالات را محکم گرفت در حالی که می توان از دسته ی نایلونی آن به عنوان یک بایت استیک برای قرار دادن راحت و یکنواخت بندها استفاده کرد.

بند پوشر دو سر (Double Ended Band Pusher)

این ابزار دارای دو سر مربعی است که برای هل دادن و قرار دادن بندهای دور دندان های مولر مورد استفاده قرار می گیرد.

بند سیتر (Band Seater)

این ابزار دو سره، از یک سمت دارای یک سر مربعی است که برای هل دادن و قرار دادن بندهای دندان های مولر استفاده می شود، و در سر دیگر دارای یک اسکیلر (جرمگیر) است که برای تمیز کردن یا برداشتن چسب یا سمان کاربرد دارد. ساختار یک تکه ی این ابزار دوام آن را بالا برده و استریل نمودن آن را ساده کرده است. با سر دندانه دار آن نیز می توان اجزاء را محکم گرفت.

بند پوشر / دایرکتور(Band Pusher / Director)

این ابزار دو سره، هم دارای هم دارای ویژگی های یک بند سیتر است و هم لیگاچور دایرکتور.

اسپاچولای دو سر (Double Ended Spatula)

این ابزار از جنس فلز ضد زنگ است و از یک سر آن برای ترکیب کردن و از سر دیگر برای قرار دادن سمان ارتودنسی استفاده می شود.

براکت هولدر “خود قفل شونده” همراه با الاینر (Self-Locking Bracket Holder with Aligner)

این نوع پنس که از جنس فلز ضد زنگ است و دارای ویژگی “خود قفل شونده” است، به صورت معکوس عمل می کند و در سر دیگر خود ابزاری دارد که با قرار دادن آن درون روزنه ی روی براکت، برای تنظیم و صاف کردن براکت در محل خود استفاده می شود.

براکت هولدر (Bracket Holder)

این پنس از فلز ضد زنگ است و به صورت معکوس عمل می کند. نوک باریک و زاویه دار این ابزار به گونه ای طراحی شده است که زیر براکت و باله های گره لوله های باکال می لغزد و می توان براکت ها و لوله های باکال را نگه داشت. این ابزار برای قطعات مینیاتوری یا بسیار ریز ارتودنسی فوق العاده است.

هولدر لوله ی مولار (Molar Tube Holder)

نوک بسیار باریک این ابزار به درون سوراخ سیم لوله ی باکال براکت می لغزد تا بتوان به سادگی آن را کار گذاشت.

براکت پوزیشنر (Bracket Positioner)

براکت پوزیشنر (موقعیت دهنده) که از فلز ضد زنگ است، در چهار مقیاس براکت ها طراحی شده است به گونه ای که برای کاربرد روی دندان های عقب و جلو قابل تنظیم است. سرهای این ابزار تا زاویه ی ۴۵ درجه می چرخند.

نیدل هولدر خمیده (Hollowback Needle Holder)

تنها دو سر کوچک و پر دندانه ی این نوع نیدل هولدر به یکدیگر می رسند که اجازه می دهد به بهترین شکل بتوان گره های الاستیک را گرفت. برای گرفتن سیم لیگاچور توصیه نمی شود از این ابزار استفاده شود.

لیگاچور تایر سریع (Speedy Ligature Tier)

این ابزار برای قرار دادن و بستن سریع و راحت گره لیگاچور روی انواع براکت ها با ابعاد مختلف طراحی شده است. دو سر صاف و صیقلی آن به الاستیک ها آسیب نخواهند زد.

الاستیک ریمور فلزی ضد زنگ (Stainless Steel Elastic Remover)

دو سر این ابزار برای برداشتن چین های (زنجیرهای) الاستیک و گره های لیگاچور کمک کننده هستند. دو سر این ابزار بسیار با دوام هستند.

لیگاچور دایرکتور دو سره (Double Ended Ligature Director)

این ابزار برای فرو دادن یا هل دادن الاستیک ها کاربرد دارد. یک سر خمیده و یک سر راست این ابزار اجازه می دهد اجزاء بریس های ارتودنسی را به راحتی درون دهان قرار داد.

لیگاچور دایرکتور و اسکیلر (Ligature Director and Scaler)

دو سر این ابزار برای فرو دادن، هل دادن و برداشتن الاستیک ها طراحی شده اند. این ابزار نیز از جنس فلز ضد زنگ است.