اکثر افراد گاهگاهی دندان های خود را روی یکدیگر می سایند یا فشار می دهند. این عادت در اصطلاح پزشکی براکسیسم Bruxism نامیده می شود که اگر اندک باشد هیچ آسیبی در پی نخواهد داشت، اما اگر دائماً انجام شود، می تواند به سلامت دهان و دندان ها آسیب بزند.
دندان قروچه در کودکان و بزرگسالان
علل براکسیسم یا فشردن دندان ها
گرچه فشردن دندان ها روی یکدیگر می تواند در اثر فشار عصبی و اضطراب باشد، اما اغلب در طول خواب رخ می دهد و احتمال بروز آن در صورت وجود اختلالات بایت یا دندان های کج بیشتر خواهد بود. اختلالات خواب از قبیل آپنه ی خواب (قطع موقت تنفس) نیز می توانند منجر به بروز براکسیسم شوند.
دندان قروچه در کودکان و بزرگسالان
علائم فشردن دندان ها یا براکسیسم
از آنجا که فشردن دندان ها روی هم اغلب در طول خواب اتفاق می افتد، اکثر افراد نمی دانند این کار را انجام می دهند. با این حال، سردرد خفیف و دائم یا درد و ناراحتی در مفاصل فک موقع بیدار شدن از خواب از جمله نشانه های بارز براکسیسم هستند. در اکثر مواقع افراد زمانی متوجه می شوند دندان های خود را به یکدیگر فشار می دهند که یکی از نزدیکان آنها در طول شب صدای فشرده شدن دندان ها روی یکدیگر را می شنود. اگر فکر می کنید در طول شب دندان هایتان را به یکدیگر فشار می دهید، با دندانپزشک خود صحبت کنید. دندانپزشک با معاینه ی دهان و فک می تواند علائم براکسیسم را جستجو کند که شامل التهاب فک و ساییدگی شدید دندان ها هستند.
دندان قروچه در کودکان و بزرگسالان
چرا ساییدن دندان ها روی یکدیگر مضر است؟
در برخی موارد، فشردن مزمن دندان ها روی یکدیگر می تواند منجر به ترک خوردن، شکستن، لق شدن یا از دست رفتن دندان ها شود. فشردن مزمن دندان ها روی یکدیگر می تواند باعث شود دندان ها تا بیخ ساییده شوند. در صورتی که این اتفاق رخ دهد، ممکن است نیاز باشد از بریج، روکش دندان، درمان ریشه (عصب کشی) ایمپلنت، پروتز پارسیل یا حتی دست دندان کامل استفاده شود. فشردن شدید دندان ها روی یکدیگر نه تنها به دندان ها آسیب می رساند و منجر به از دست رفتن دندان ها می شود، بلکه فک ها را نیز تحت تأثیر قرار می دهد و باعث وخامت بیشتر اختلالات فکی- گیجگاهی می شود یا اینکه حتی ظاهر چهره را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد.
دندان قروچه در کودکان و بزرگسالان
چگونه می توان دندان قروچه را درمان کرد؟
دندانپزشک می تواند برای شما محافظ دندان تجویز کند تا در طول شب مانع ساییدن دندان ها روی یکدیگر شود. در صورتی که استرس موجب فشردن دندان ها روی یکدیگر می شود، از پزشک یا دندانپزشک خود بخواهید گزینه های ممکن برای کاهش استرس را به شما معرفی کند. مراجعه برای مشاوره ی کنترل استرس، آغاز یک برنامه ی ورزشی، مراجعه به یک درمانگر فیزیکی، یا دریافت یک نسخه برای تهیه ی شل کننده ی عضلات، از جمله گزینه هایی هستند که می توانند مؤثر باشند. در صورتی که یکی از اختلالات خواب موجب ساییدن دندان ها روی یکدیگر شود، درمان آن می تواند موجب کاهش یا ترک آن شود.
دیگر نکاتی که می توانند در ترک این عادت به شما کمک کنند عبارتند از:
- از مصرف غذاها یا نوشیدنی های حاوی کافئین مانند انواع نوشابه ها، شکلات و قهوه پرهیز کنید یا مصرف آنها را کاهش دهید.
- از مصرف الکل خودداری کنید. پس از مصرف الکل، فشردن دندان ها روی یکدیگر شدیدتر خواهد شد.
- از جویدن مداد و خودکار یا هر چیز دیگری غیر از غذا خودداری کنید. از جویدن آدامس نیز بپرهیزید زیرا باعث می شود عضلات فک شما به فشرده شدن عادت کنند و احتمال ساییدن دندان ها روی یکدیگر بیشتر خواهد شد.
- با خود تمرین کنید تا فشردن و ساییدن دندان ها روی یکدیگر را ترک کنید. اگر متوجه شدید که در طول روز دندان هایتان را به هم فشار می دهید، نوک زبانتان را بین دندان هایتان قرار دهید. این تمرین باعث می شود عضلات فک شما آرام بودن را یاد بگیرند.
- در طول شب با قرار دادن یک دستمال گرم روی گونه های خود در کنار لاله ی گوشتان، ماهیچه های فک خود را شل کنید.
دندان قروچه در کودکان و بزرگسالان
آیا کودکان هم دندان های خود را روی هم فشار می دهند؟
مشکل فشردن دندان ها روی یکدیگر مختص بزرگسالان نیست. تقریباً ۱۵% تا ۳۳% کودکان دندان های خود را به هم فشار می دهند. کودکانی که دندان های خود را به هم فشار می دهند در دو زمان این کار را با شدت بیشتری انجام می دهند: هنگام درآمدن دندان های شیری آنها و نیز هنگام رشد دندان های دائم. اکثر کودکان پس از رشد کامل همه ی دندان های خود، عادت ساییدن دندان ها روی یکدیگر را ترک می کنند.
کودکان اکثراً در طول شب زمانی که خواب هستند، دندان های خود را به هم می سایند. هیچ کس نمی داند چرا کودکان دندان های خود را به هم فشار می دهند اما باید مراقب مشکلاتی مانند کج شدن دندان ها، تماس غیر عادی دندان های دو فک بالا و پایین، بیماری ها و دیگر شرایط پزشکی (مانند سوء تغذیه، کرمک (نوعی انگل انسان و حیوان)، حساسیت، اختلالات غدد درون ریز، و عوامل روانشناسی مانند اضطراب و استرس) بود.
به ندرت ممکن است فشردن دندان های شیری روی هم باعث بروز مشکل شود. با این حال، فشردن دندان ها می تواند موجب درد فک، سردرد، ساییدگی دندان ها و اختلال مفاصل فکی- گیجگاهی شود. اگر دندان های کودک شما به نظر ساییده شده اند یا کودک شما از حساسیت و درد دندان ها شکایت می کند، او را نزد دندانپزشک ببرید.
نکاتی که می توانند در ترک این عادت به کودک شما کمک کنند عبارتند از:
- استرس کودک خود را کاهش دهید، مخصوصاً درست قبل از رفتن به رختخواب.
- سعی کنید ماساژ و تمرینات کششی برای شل کردن عضلات فک را به کودک خود یاد دهید.
- مطمئن شوید به میزان کافی آب در رژیم غذایی کودک شما گنجانده شده است. کاهش آب بدن می تواند با فشردن دندان ها مرتبط باشد.
- اگر کودک شما عادت براکسیسم را دارد، از دندانپزشک بخواهید دندان های او را بررسی کند.
معمولاً برای کودکانی که در سنین پیش از دبستان هستند درمان های مداخله گر انجام نمی شود. با این حال، ممکن است کودکان بزرگتر به روکش های موقت یا روش های دیگر، از جمله محافظ دندان شبانه، نیاز داشته باشند تا مانع ساییدن دندان ها روی یکدیگر شود.
