برای افرادی که بایت آنها با مشکلات شدیدی مواجه است و استخوان فک آنها صاف نیست، ممکن است درمان ارتودنسی با استفاده از براکت های سنتی به تنهایی برای دستیابی به لبخند عالی و بی نقصی که بیمار در پی آن است کافی نباشد. اگر شما یکی از این افراد هستید ممکن است ارتودنتیست به شما پیشنهاد دهد برای مشاوره یک مرتبه به جراح فک و صورت مراجعه نمایید تا در کنار صاف شدن دندان ها، با شما راجع به اصلاح وضعیت استخوان فک نیز صحبت کند.
جراحی فک چیست؟
جراحی اصلاحی فک، یا جراحی ارتوگناتیک، عموماً برای اصلاح مشکلات غیر عادی استخوان فک انجام می شود. هدف این جراحی صاف کردن مجدد استخوان ها است تا نحوه عملکرد آنها را تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، نتایج آن می تواند شامل بهبود ظاهر چهره نیز باشد.
جراحی فک زمانی گزینه مناسب است که مشکلات بایت آنقدر برجسته هستند که نمی توان آنها را با کمک براکت های ارتودنسی به تنهایی اصلاح نمود. بسته به وضعیت بیمار، ممکن است استفاده از براکت های ارتودنسی در طول درمان جراحی یا بعد از آن ضروری باشد. ارتودنتیست با همکاری جراح فک و صورت قادر خواهد بود طرح درمان مناسب شما را آماده و اجرا نماید.
چه زمانی باید جراحی فک را انجام داد؟
اغلب، جراحی فک در کنار درمان ارتودنسی انجام می شود. با این حال، بر اساس سن بیمار ممکن است استثناءهایی هم وجود داشته باشد. جراحی فک برای بیمارانی که روند رشد استخوان های آنها هنوز به اتمام نرسیده است مناسب نیست. این اتفاق معمولاً در دختران در سنین بین ۱۴- ۱۶ سال، و در پسران در سنین ۱۷- ۲۱ سال رخ می دهد.
هدف از انجام جراحی فک
جراحی فک می تواند به حل مشکلات زیر کمک کند:
- کاهش ساییدگی شدید دندان ها که می تواند به شکستن یا از دست رفتن دندان ها منجر شود؛
- درمان دشواری بستن فک، از جمله عدم توانایی فرد در بستن کامل دهان؛
- کاهش بوی بد مزمن دهان؛
- اصلاح اپن بایت، که عبارت است از فاصله زیاد بین دندان های بالا و پایین، زمانی که دهان بسته است؛
- اصلاح عدم تناسب صورت (آسیمتری) از زاویه روبرو؛
- بهبود عمل جویدن و گاز زدن؛
- افزایش سهولت قورت دادن غذا؛
- بهبود مشکلات گفتاری و صدای فرد؛
- افزایش راحتی در بستن لب ها روی دندان ها؛
- اصلاح عقب رفتگی فک یا چانه؛
- اصلاح جلوآمدگی فک؛
- اصلاح مشکلات ناشی از آسیب های صورت و نقص های مادرزادی؛
- کاهش درد ناشی از اختلالات مفاصل فکی- گیجگاهی و دیگر مشکلات فک؛
- بهبود مشکلات ناشی از انسداد آپنه خواب
ارتودنتیست، دندانپزشک، و جراح فک و صورت در قالب یک تیم، طرح درمان بیمار، شامل اصلاح اختلال و نقص فک، صاف بودن دندان ها و دیگر مشکلات عادی دندان ها را مشخص خواهند کرد.
درمان ارتودنسی چقدر طول خواهد کشید؟
باید بدانید که در اکثر موارد، جراحی فک به عنوان درمان کمکی و همراه درمان ارتودنسی، و نه به جای آن، انجام می شود. اصلاح مشکلات مربوط به صاف بودن استخوان ها موجب نخواهد شد دندان ها به جای درست خود جابجا شوند. برای این منظور باید از براکت های ارتودنسی نیز استفاده شود.
آیا جراحی فک خطرناک است؟
در صورتی که جراحی فک توسط یک جراح مجرب انجام شود، عموماً هیچ خطری ندارد. با این حال، مانند هر جراحی دیگری، جراحی فک نیز خطرات احتمالی خود را دارد. در صورتی که ارتودنتیست و جراح شما پیشنهاد دهند که باید تحت جراحی قرار بگیرید، حتماً محاسبه کرده اند که فواید انجام این جراحی از مشکلات احتمالی آن بیشتر خواهد بود. شایع ترین مشکلات همراه با این جراحی عبارتند از خونریزی، عفونت و آسیب به اعصاب.
پس از جراحی، ممکن است ناراحتی های موقت، مثل درد و تورم، دشواری در جویدن و قورت دادن غذا داشته باشید و شاید زمانی طول بکشد تا به ظاهر جدید چهره خود عادت کنید.
چه انتظاری باید از جراحی فک داشت؟
جراحی فک معمولاً داخل دهان انجام می شود، در نتیجه وجود اسکار بخیه ی قابل مشاهده، بسیار نادر خواهد بود. جراح از داخل دهان استخوان های فک را برش می دهد و آنها را به محل درست خود جابجا می کند- و با استفاده از پیچ، پلیت، و سیم یا بندهایی که برای قرار گرفتن داخل استخوان بی خطر هستند، آنها را محکم می کند.
در برخی موارد، ممکن است نیاز باشد جراح به فک، استخوان اضافه کند. این استخوان را می توان از دیگر قسمت های بدن خود بیمار مانند لگن یا پاها تأمین کرد. در دیگر موارد، جراح استخوان موجود را تغییر شکل خواهد داد تا متناسب تر باشد.
این جراحی ممکن است روی فک بالا، فک پایین، هر دو، یا چانه انجام شود.
جراحی فک بالا
جراحی فک بالا عموماً برای اصلاح موارد زیر انجام می شود:
- جلو آمدگی دندان های فک بالا در نتیجه صاف نبودن استخوان؛
- مشخص بودن تعداد زیاد یا تعداد اندک دندان ها حین لبخند زدن؛
- کراس بایت؛
- رشد بیش از حد استخوان در بالای دندان های مولر (آسیای بزرگ) که معمولاً موجب زاویه دار شدن چهره می شود؛
- رشد بیش از حد قسمت میانی صورت (هایپوپلازی صورت).
در طول جراحی فک بالا، جراح استخوان بالای دندان ها را برش خواهد داد تا جایی که بتوان کل سقف دهان و دندان های بالا را به عنوان یک واحد مجزا جابجا کرد. سپس موقعیت آن را تنظیم می کند تا جایی که هماهنگ با دندان های فک پایین شود. با انجام این جراحی، ممکن است اصلاح وضعیت دندان ها باز هم به درمان ارتودنسی نیاز داشته باشد.
جراحی فک پایین
جراحی فک پایین که تحت عنوان مندیبل استئومی نیز شناخته می شود، اساساً به منظور اصلاح فک پایین انجام می شود که یا رو به بیرون یا فرو رفته است. طی این فرایند، جراح پشت دندان های مولر را از بالا تا پایین برش می دهد تا فک را به سمت عقب یا جلو جابجا کند. تا زمانی که استخوان بهبود پیدا کند پلیت ها و پیچ های کوچک آن را در جای خود ثابت نگه می دارند.
جراحی چانه
با انجام جراحی چانه یا همان جنیوپلاستی می توان چانه ای که به شکل غیر عادی کوچک است را درمان کرد. جراح قسمتی از استخوان چانه را از قسمت جلوی آن برش می دهد، و آن را به سمت جلو جابجا می کند و با پیچ آن را در جای خود ثابت می کند.
مراقبت های پس از جراحی فک
بهبود اولیه فک حداقل شش هفته طول خواهد کشید، اما بهبود کامل آن نیاز به زمان بیشتری خواهد داشت- اغلب بیشتر از ۱۲ هفته طول خواهد کشید. در طول این زمان، پزشک از شما می خواهد مراقبت های زیر را انجام دهید:
- رعایت بهداشت دهان به منظور کاهش احتمال عفونت؛
- محدود کردن رژیم غذایی به غذاهای نرم و پرهیز از خوراکی های جویدنی، چسبناک یا ترد و خشک؛
- پرهیز از مصرف تنباکو؛
- پرهیز از انجام حرکت شدید.