درمان دندان نهفته با کمک ارتودنسی – بخش اول

شاید بسیاری افراد برای نخستین بار از دندانپزشک خود می شنوند که یک دندان نهفته دارند. در مراحل اولیه، شاید متوجه وجود دندان نهفته نشوید، زیرا ممکن است هیچ تأثیری روی بایت نداشته باشند و موجب بروز درد هم نشوند. با این حال، اگر بدون درمان رها شوند، می توانند منجر به بروز مشکلات پیچیده ای شوند که درمان آنها دشوار خواهد بود. اگر با تازگی دندانپزشک یا ارتودنتیست شما را از وجود دندان نهفته تان مطلع ساخته است، با خواندن این مطلب می توانید اطلاعات بیشتری در رابطه با روش های تشخیص و گزینه های درمان آنها کسب کنید.

ارتودنسی و نهفتگی دندان

دندان نهفته چیست؟

دندان نهفته دندانی است که موفق نمی شود در زمانی که انتظار می رود از داخل لثه بیرون بیاید. یک دست کامل دندان های دائم (به غیر از دندان های عقل) بین سنین ۱۰ تا ۱۴ سالگی بیرون می آیند. اگر برای شما یا کودکتان، افتادن دندان های شیری و جایگزینی آنها با دندان های دائم با تأخیر اتفاق افتاد، باید به ارتودنتیست یا دندانپزشک مراجعه کنید تا علت این تأخیر را ریشه یابی نماید.

چگونه بدانم کودک من دندان نهفته دارد؟

یکی از شایع ترین نهفتگی های بدون نشانه دندان، باقی ماندن دندان شیری است، در حالی که باید مدت ها پیش می افتاد. یا اینکه پس از افتادن دندان شیری هیچ دندان دائمی جایگزین آن نشده است. مراجعه به ارتودنتیست و معاینه دهان که معمولاً مستلزم گرفتن یک تصویر پانورامیک با اشعه ایکس OPG یا توموگرافی کامپیوتری پرتو مخروطی CBCT است، به وضوح می تواند محل دندان/ دندان های مورد نظر را مشخص نماید. پس از آن به منظور مدیریت اوضاع، برای انجام درمان درست و مناسب باید اقدام شود.

نهفتگی دندان چه خطراتی به همراه دارد؟

دندان نهفته اگر بدون درمان باقی بماند می تواند برای دندان های مجاور خود مشکلاتی بوجود بیاورد. دندان های نهفته ممکن است موجب بروز درد و ناراحتی شوند یا اینکه هیچ یک از این مشکلات را بوجود نیاورند. با این حال، علیرغم این موضوع، دندانی که منشاء مشکل است می تواند به دندان ها و لثه های مجاور خود فشاری غیر عادی وارد کند، که در بدترین حالت می تواند به از دست رفتن دندان های مجاور ختم شود.

ارتودنسی و نهفتگی دندان

ارتودنسی چگونه می تواند به درمان نهفتگی دندان کمک کند؟

روش درمان ارتودنسی برای کمک به نهفتگی دندان، عموماً به چند عامل بستگی دارد، از جمله: سن بیمار، زاویه یا مسیری که دندان نهفته در آن در حال رشد است، و نیز اینکه چقدر می توان موفق شد دندان نهفته را به سمت قوس دندانی هدایت کرد. اگر مشکل نهفتگی دندان خیلی زود تشخیص داده شود، ارتودنتیست با کشیدن به موقع دندان شیری درست، و احتمالاً قرار دادن فضا نگهدار یا وسیع کننده، می تواند به اصلاح رشد دندان نهفته کمک کند.

ارتودنسی و نهفتگی دندان

جراحی اکسپوز برای کمک به بیرون آمدن دندان نهفته

گاهی اوقات، اگر جای کافی برای بیرون آمدن دندان نهفته ایجاد شود، به صورت خود به خود بیرون خواهد آمد. در حالی که اگر دندان نهفته در محل نامناسبی قرار گرفته باشد، برای برداشتن بافت روی آن، ممکن است مداخله ارتودنتیست از طریق جراحی ضروری باشد. معمولاً در این موارد، برای کنترل مسیر بیرون آمدن دندان نهفته و به حداقل رساندن آسیب به خود دندان و دندان های مجاور آن، درمان ارتودنسی با کمک براکت های ارتودنسی ضروری خواهند بود. برای تصمیم گیری در خصوص انجام جراحی اکسپوز و بیرون کشیدن دندان و هدایت آن به محل درست با کمک درمان ارتودنسی، عوامل مختلفی هستند که باید مد نظر قرار گیرند.

سن بیمار

بهترین سن برای جراحی اکسپوز دندان و بیرون کشیدن دندان با کمک ارتودنسی، دوران کودکی و نوجوانی است؛ زیرا با افزایش سن، دندان نهفته معمولاً انکیلوز می شود (با استخوان فک جوش می خورد) در نتیجه حتی با کمک درمان ارتودنسی هم نمی توان آن را به داخل قوس دندانی هدایت کرد. بدون انجام جراحی نمی توان متوجه عدم امکان جابجا شدن دندان شد و تنها زمانی می توان به این موضوع پی برد که پس از جراحی اکسپوز و اتصال ابزارهای ارتودنسی به دندان، پس از چند هفته هیچ حرکتی نداشته باشد.

علاوه بر سن، انکیلوز ممکن است بر اثر یک ضربه به دندان یا استخوان آلوئولار در سنین کودکی یا نوجوانی ایجاد شود. آسیب به دندان ها در طول دوره رشد دندان های دائم می تواند به جوانه های دندانی آسیب برساند در نتیجه منجر به جابجایی یا نهفته ماندن آنها شود. تشکیل بافت فیبروز متراکم یا استخوانی در مسیر طبیعی رشد دندان، در نتیجه از دست رفتن زود هنگام دندان های شیری نیز می تواند منجر به تأخیر در رشد دندان های دائم، یا مانع رشد آنها شود.

بهداشت دهان و پوسیدگی های دندانی

در صورت وجود پوسیدگی های گسترده، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان ها، یا عدم همکاری بیمار، جراحی اکسپوز دندان قابل انجام نخواهد بود. اگر دندان نهفته پوسیده باشد، ممکن است کشیدن آن ضروری باشد.

عمق نهفتگی

دندان های نهفته ای که در عمق زیاد قرار دارند، جراحی اکسپوز و درمان ارتودنسی هیچ کمکی به آنها نخواهد کرد. گاهی اوقات، حتی کشیدن آنها با کمک جراحی نیز عملی نیست، مخصوصاً زمانی که این احتمال وجود داشته باشد که طی جراحی به ساختارهای حیاتی یا دیگر دندان ها آسیب وارد شود. در چنین مواردی دندان نهفته در همان حال رها می شود و تنها به صورت دوره ای و هر ۶ تا ۱۲ ماه یک مرتبه، برای بررسی غدد ترشحی یا دفعی ناشی از نهفتگی، با گرفتن تصویر رادیوگرافی دنبال می شود. کشیدن تنها تاج دندان (کرونکتومی) گزینه دیگر است.

در مقاله بعد به ادامه این مبحث خواهیم پرداخت…

۶ فروردین ماه ۱۳۹۸/۰ نظرها/توسط دکتر عرفانه افسری

نگین براکت یا براکت توربو

مقالات آموزشی ارتودنسی بزرگسالان, مقالات آموزشی ارتودنسی کودکان, مقالات عمومی ارتودنسی و جراحی فک و صورت

نگین یا براکت توربو حاصل اتصال مواد کامپوزیتی به سطح پالاتال یا اکلوزال دندان ها است. هدف اصلی استفاده از آنها پیشگیری از تماس شدید دندان های بالا با ابزاری است که به طور ثابت روی دندان های افرادی قرار گرفته است که اوربایت عمیق دارند اما می توانند در مواردی مانند کراس بایت یا پر کاری ماهیچه های مربوط به جویدن نیز مفید واقع شوند.

از گذشته تاکنون ارتودنتیست ها اوربایت عمیق را با بایت پلیت های آکریلیک متحرک و ثابت روی دندان های جلوی فک بالا برطرف کرده اند. این ابزارها دندان های عقب را از هم باز می کنند؛ عملکرد ماهیچه های مربوط به جویدن را تغییر می دهند؛ بیرون آمدن، رو به جلو آوردن و صاف کردن دندان های جلو را ممکن می سازند. بایت پلیت های متحرک مستلزم مسئولیت پذیری بیمار و نیز، تنظیم منظم ابزار برای جابجایی ارتودنتیک دندان ها است. بایت پلیت هایی که با بند به دندان متصل می شوند جایگزینی ثابت هستند، اما کمتر می توانند دندان ها را جابجا کنند و می توانند موجب بروز حساسیت در دندان ها شوند.

توربو بایت های فلزی جایگزین بایت پلیت های آکریلیک شدند. نمونه اولیه آنها، تغییر یافته براکت های لینگوال دندان های جلوی فک بالا بود. پس از اتصال یک تا چهار نگین به سطح پالاتال دندان های جلوی فک بالا، دندان های جلوی فک پایین روی لبه های اکلوزال ۴۴ درجه توربو جفت می شوند تا به باز کردن بایت کمک کنند. تصور می شد برای تغییر عملکرد ماهیچه ها، فلز ماده ای بهتر از آکریلیکی باشد که در بایت پلیت های سنتی استفاده می شد.

توربوهای فلزی، بواسطه دوام آنها، سهولت در حفظ بهداشت، و سادگی استفاده، جایگزین بایت پلیت ها شدند، اما بدون مشکل هم نبودند. مهم تر از همه اینکه، گاهی اوقات کارگذاری توربوهای فلزی کار دشواری است، که به علت آناتومی لینگوال دندان های جلوی فک بالا است. نگین های فلزی خلفی شامل تاج هایی از فلز ضد زنگ هستند که روی دندان های مولری که مشکل ندارند قرار می گیرند. از جمله عوارض جانبی شایع توربوهای فلزی نوک زبانی حرف زدن (در تلفظ حروفی مانند س و ز) و لرزش غیر قابل تحمل دندان ها است. این مشکلات منجر به ساخت جایگزین رزینی آنها برای اصلاح اور بایت شد.

نگین براکت یا براکت توربو

اصلاح مشکل اوربایت

بیمارانی که رتروگناتی retrognathia (قرارگیری فک ها عقب تر از سطح جلویی پیشانی) دارند یا جلوی قوس دندانی فک پایین آنها عقب تر است، بیشتر مستعد پیشرفت اور بایت عمیق و قوس اسپی (curve of Spee) شیب دار هستند. دندان های جلوی فک پایین تا زمانی که با دندان های روبرو یا بافت نرم پالاتال تماس پیدا کنند به رشد خود ادامه می دهند، و بخشی از جلوی قوس اسپی را تشکیل می دهند. سپس مولرهای دوم به صورت دیستال نسبت به مولرهای اول بالا بیرون می آیند و هیچ مانعی برای متوقف ساختن آنها وجود ندارد تا اینکه با دندان های مولر دوم فک بالا تماس پیدا کنند.

اصلاح اوربایت به فرایندی برعکس این روند، تا سطح قوس اسپی نیاز دارد. مخصوصاً زمانی که دندان های پرمولر و مولرهای اول رو به جلو هستند، در حالی که دندان های جلو، نیش، و مولرهای دوم رو به عقب هستند. هم سطح کردن کامل قوس اسپی بدون باندینگ مولرهای دوم فک پایین دشوار است، زیرا وجود آنها یک بازوی اهرم مانند برای دندان های عقبی فک پایین فراهم می آورد.

از آنجا که منحرف کردن دندان های عقب رو به بیرون و اصلاح اور بایت در بیمارانی که زاویه فک آنها پایین است می تواند چالش بر انگیز باشد، مولرهای دوم فک پایین باید هر چه زودتر باند شوند. الاستیک (کش) های سبک، عمودی خلفی می توانند برای کمک به رو به بیرون آوردن دندان های پرمولر استفاده شوند. در صورتی که ماهیچه های جویدن فرد فعالیت زیادی داشته باشند می توان در کنار توربو بایت ها از بوتاکس استفاده کرد تا رو به بیرون منحرف کردن دندان های عقب، با توربوهای رزینی روی دندان های وسط جلوی فک بالا راحت تر شود.

نگین براکت یا براکت توربو

محل قرار گیری براکت توربو

بیشترین جایی که برای قرار گرفتن توربوهای رزینی انتخاب می شود سمت زبانی دندان های جلوی مرکزی فک بالا است. روی هر دو دندان مرکزی توربو قرار می گیرد تا نیروی اکلوزالی که وارد می شود تقسیم شود. به ندرت روی دندان های کناری دو دندان وسط براکت توربو قرار می گیرد، زیرا ریشه های آنها کوتاه تر است، هر چند اگر بیمار نوک زبانی حرف بزند، روی این دندان ها نیز نگین قرار خواهد گرفت.

نگین براکت یا براکت توربو

توربوهای رزینی عقب معمولاً روی کاسپ هایی قرار می گیرند که از دندان های مولر اول فک پایین حمایت می کنند. در بیمارانی که در سنین پیش از نوجوانی به سر می برند، مولرهای دوم فک پایین گزینه دیگر هستند. برخی ارتودنتیست ها برای راحت تر ایزوله کردن طی فرایند باندینگ، ترجیح می دهند براکت های توربو را روی پرمولرها و مولرهای فک بالا قرار دهند. به طور کلی، نگین های عقب دهان برای ایجاد مانع جلوی براکت های دندان های عقب فک پایین تأثیر کمتری دارند و در بیمارانی که زاویه دندان های آنها پایین است ممکن است نیاز باشد ضخامت بسیار زیادی داشته باشد.

توربو براکت های فانکشنال

توربوهای رزینی اریب که تحت عنوان توربوهای فانکشنال نیز نامیده می شوند با سطح اکلوزالی اندک اریب ساخته می شوند و دندان های روبرو را به سمت محل مطلوب خود هدایت می کنند. بیش ترین استفاده آنها برای اصلاح کراس بایت قدامی خفیف است.

نگین براکت یا براکت توربو

مواد توربوهای رزینی به لبه انسیزال (لبه تیز دندان های قدامی) دو یا چند دندان پیشین فک پایین چسبانده می شوند سپس به صورت لینگوال اریب می شوند. دندان های پیشین فک بالا بواسطه تماس با سطح اریب به سمت جلو منحرف می شوند و فک پایین رو به عقب منحر می شود. کراس بایت دندانی نیز معمولاً ظرف مدت ۳ ماه اصلاح می شود.

نگین براکت یا براکت توربو

برای بهبود مشکلات مربوط به مال اکلووژن کلاس ۲، توربوهای فانکشنال را می توان روی دندان های پر مولر نیز قرار داد. این نوع توربوها مانند ابزار Twin Block عمل می کند: با لغزیدن دندان های پرمولر روی سطح اریب، محل مندیبل تغییر داده می کند. از همین تکنیک می توان برای بیمارانی استفاده کرد که از اینویزیلاین استفاده می کنند، که با افزودن اتصال مستطیلی پر نشده به سطح اکلوزال الاینر عمل می کند.

نگین براکت یا براکت توربو

۲۵ اسفند ماه ۱۳۹۷/۰ نظرها/توسط دکتر عرفانه افسری

دندان اضافه و درمان آن

مقالات آموزشی ارتودنسی بزرگسالان, مقالات آموزشی ارتودنسی کودکان, مقالات عمومی ارتودنسی و جراحی فک و صورت

هاپردونشیا، پر دندانی، یا دندان اضافی

هایپردونشا Hyperdontia شرایطی است که موجب می شود تعداد دندان هایی که در داخل دهان رشد می کنند بیشتر از حد معمول باشند. این دندان های اضافه دندان های supernumerary نیز نامیده می شوند. این دندان ها می توانند هر جایی از قوسی که دندان ها به استخوان فک متصل می شوند رشد کنند. این منطقه قوس دندانی نامیده می شود. ۲۰ دندانی که در زمان کودکی رشد می کنند دندان های شیری هستند. ۳۲ دندانی که جایگزین آنها می شوند دندان های دائم هستند. با وجود هایپردونشیا ممکن است هم دندان شیری اضافه وجود داشته باشد، هم دندان دائم اضافه، اما وجود دندان دائم اضافه شایع تر است.

علائم وجود دندان اضافه

دندان اضافه و درمان آن

مهم ترین علائم هایپردونشیا رشد دندان اضافه، مستقیماً پشت یا نزدیک دندان های شیری یا دائم اصلی است. این دندان ها عموماً در افراد بزرگسال بیشتر مشاهده می شوند. رشد این دندان در مردان دو برابر بیشتر از زنان است. دندان های اضافه بر اساس شکل یا موقعیت آنها در دهان دسته بندی می شوند. شکل دندان های اضافه می تواند به صورت های زیر باشد:

مکمل Supplemental. این نوع دندان ها شبیه دندان هایی هستند که در نزدیکی آنها رشد می کنند.

دندان اضافه و درمان آن

دکمه ای Tuberculate. دندان لوله- مانند یا استوانه ای است.
دندان اضافه و درمان آن

ادونتومای کمپوند Compound odontoma. دندان از چندیدن ضایعه دندان- مانند کوچک نزدیک یکدیگر تشکیل می شود.
ادونتومای کمپلکس Complex odontoma. به جای تنها یک دندان، در یک منطقه بافتی شبیه دندان در یک گروه نامنظم رشد می کند.
دندان اضافه و درمان آن

مخروطی یا میخ- مانند. دندان از پایه عریض تر است و در بالا باریک می شود و شکلی شبیه میخ دارد.

محل رشد دندان های اضافه در دهان عبارتند از:

بالای دندان مولر Paramolar. یک دندان اضافه در عقب دهان، کنار یکی از دندان های مولر رشد می کند.
دیستومولر Distomolar. به جای کنار دندان های مولر، یک دندان اضافه همراستا با آنها رشد می کند.
مزیودنس Mesiodens. یک دندان اضافه در پشت یا اطراف دندان های پیشین (چهار دندان صاف جلوی دهان که برای گاز زدن استفاده می شوند) رشد می کند. این شایع ترین نوع دندان اضافه در افرادی است که هایپردونشیا دارند.

هایپردونشیا یا وجود دندان اضافه معمولاً دردناک نیست. با این حال، گاهی اوقات ممکن است دندان اضافه به فک و لثه ها فشار وارد کند و موجب بروز تورم و درد شود. فشردگی و نامرتبی دندان ها که در نتیجه هایپردونشیا یا وجود دندان اضافه بروز می یابد نیز می تواند منجر به کج شدن دندان ها شود، که درمان آن مستلزم قرار گرفتن تحت درمان ارتودنسی با کمک براکت ها است.

علل رشد دندان اضافه

علت دقیق هایپردونشیا ناشناخته است، اما به نظر می رسد در نتیجه شرایط ارثی متفاوتی بروز یابد، از جمله:

سندروم گاردنر Gardner’s syndrome. اختلال ژنتیکی نادری که موجب بروز کیست های پوستی، تومور در جمجمه، و تومور روده بزرگ یا مقعد می شود.
سندورم اهلرز- دانلوس Ehlers-Danlos syndrome. شرایط ارثی که موجب شل شدن مفاصل می شود که به راحتی جابجا شوند و در می روند، پوست کبود می شود، اسکولیوز (کوژ پشت شدن به راست یا چپ) بروز می یابد، و فرد در ماهیچه ها و مفاصل درد دارد.
بیماری فابری Fabry. در نتیجه این سندورم بدن توانایی عرق کردن خود را از دست می دهد، دست و پاها دردناک می شوند، ضایعات پوستی قرمز یا آبی رنگ، و دردهای شکمی بوجود می آیند.
شکاف کام و لب یا لب شکری. این نقص مادر زادی موجب بروز یک شکاف در سقف دهان یا لب بالا می شود، که موجب می شود غذا خوردن یا حرف زدن دشوار باشد یا عفونت های گوش بروز پیدا کنند.

چه می شود اگر دندان اضافه درمان نشود؟

اگر مسیر رشد دندان های اصلی با دندان های اضافه مسدود شده باشد، دندان های اصلی قادر نخواهند بود از لثه بیرون بیایند در نتیجه پنهان باقی خواهند ماند و بیرون آوردن آنها مستلزم انجام جراحی و استفاده از براکت های ارتودنسی خواهد بود. برای این منظور پس از قرار گرفتن براکت ها روی دندان ها، رابر بند یا کش الاستیک به چِین متصل می شود و به سیم روی براکت ها تکیه داده می شود. این کار اجازه می دهد دندان نهفته به تدریج بیرون بیاید اگر این مشکل زود تشخیص داده شود، با کشیدن به موقع دندان اضافه می توان از بروز مشکل پیشگیری کرد.

تشخیص وجود دندان اضافه

در صورتی که دندان اضافه رشد کرده و از لثه بیرون آمده باشد، شناسایی آن ساده است. اما اگر کامل بیرون نیامده باشد، باز هم در یک تصویر رادیوگرافی معمولی با اشعه ایکس قابل مشاهده خواهد بود. برای داشتن نگاهی دقیق تر به دهان، فک و دندان ها، دندانپزشک ممکن است از سی تی اسکن استفاده نماید.

دندان اضافه و درمان آن

درمان دندان اضافه

هرچند برخی موارد هایپردونشیا یا دندان اضافه درمان نیاز ندارند. برخی موارد دیگر نیز هستند که نیاز است دندان اضافه کشیده شود. علاوه بر این، ممکن است دندانپزشک کشیدن دندان را پیشنهاد دهد اگر:

شرایط ژنتیکی خاصی وجود دارد که موجب بیرون آمدن دندان اضافه می شوند.
نمی توان غذا را درست جوید یا حین جویدن غذا، دندان اضافه موجب ایجاد بریدگی در داخل دهان می شود.
فشردگی دندان ها موجب بروز درد و ناراحتی می شود.
وجود دندان اضافه موجب می شود مسواک زدن یا کشیدن نخ دندان به شکل درست، دشوار باشد در نتیجه منجر به پوسیدگی دندان و بیماری لثه می شود.
فرد از ظاهر دندان اضافه خود احساس ناراحتی یا شرمندگی می کند.

در صورتی که دندان اضافه تنها موجب بروز دردی خفیف شده است، ممکن است دندانپزشک برای تسکین درد داروی ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDها)، مانند ایبوپروفن (ادویل، موترین)، برای بیمار تجویز کند.

ادامه زندگی با هایپردونشیا یا دندان اضافه

بسیاری از افراد که هایپردونشیا یا دندان اضافه دارند، نیاز به درمان ندارند. برای برخی افراد دیگر نیز ممکن است نیاز باشد همه دندان های اضافه کشیده شوند تا از بروز مشکلات دیگر پیشگیری شود. اگر بواسطه وجود دندان اضافه درد، ناراحتی یا تورم دارید یا احساس خوبی ندارید، آن را با دندانپزشک خود در میان بگذارید.

۱۵ اسفند ماه ۱۳۹۷/۰ نظرها/توسط دکتر عرفانه افسری

جراحی فرنوم لب و زبان (فرنکتومی)

مقالات آموزشی ارتودنسی کودکان, مقالات عمومی ارتودنسی و جراحی فک و صورت

فِرِنِکتومی چیست و چرا انجام آن ضروری است؟

فرنکتومی به فرایند جراحی گفته می شود که برای برداشت بافتی در دهان تحت عنوان فرنوم انجام می شود. فرنوم بافتی است که از طریق یک اتصال ماهیچه ای، دو بافت را به یکدیگر متصل می کند. در دهان دو فرنوم وجود دارد که در اکثر افراد عملکرد کاملاً طبیعی دارند. این دو فرنوم عبارتند از:

فرنوم لبی که لثه فک بالا را به لب بالا متصل می کند، درست از قسمت بالای دو دندان وسط جلوی فک بالا آغاز می شود و تا بالای لب بالا امتداد دارد؛ و فرنوم زبانی که زبان را به کف دهان متصل می کند. در صورتی که عملکرد طبیعی این دو فرنوم با مشکل مواجه شود، بایستی به فکر فرنکتومی، یا همان جراحی فرنوم بود.

جراحی فرنوم لب و زبان (فرنکتومی)

فرنکتومی فرنوم زبانی

همانطور که گفته شد، فرنوم زبانی، زبان را به کف دهان متصل می کند، عارضه ای که تحت عنوان انکیلوگلوسیا Ankyloglosia یا محدودیت حرکتی زبان نیز نامیده می شود. در برخی موارد این فرنوم تا نوک زبان امتداد می یابد، که موجب ایجاد “گره زبانی” می شود. فرنوم زبانی که محدود کننده و مشکل آفرین است، معمولاً باید در دوران نوزادی و کودکی درمان شود. غالباً، کودکان قادرند خود را با فرنوم زبانی برجسته خود تطبیق دهند و به صورت عادی حرف بزنند و غذا بخورند. اما در صورت امتداد آن تا نوک زبان، این عملکردهای زبان (کمک به حرف زدن و خوردن غذا) با مشکل مواجه خواهند شد و بایستی جراحی فرنکتومی انجام شود زیرا تنها گزینه ای است که می تواند عملکرد طبیعی زبان را به آن بازگرداند.

جراحی فرنوم لب و زبان (فرنکتومی)

فرنکتومی فرنوم لب بالا

این فرنوم قادر است لثه ها را از قسمت بالای وسط دو دندان جلوی فک بالا به لب بالا متصل کند. با بلند کردن لب بالای خود، و مشاهده زیر آن، به راحتی قادر به دیدن این فرنوم خواهید بود. از جمله مشکلاتی که در نتیجه عدم جراحی این نوع فرنوم ممکن است فرد با آن مواجه شود عبارتند از اتصال فرنوم به لثه های کنار دندان ها. در نتیجه لثه ها از روی دندان ها کنار خواهند رفت و دندان ها بدون پوشش باقی خواهند ماند. از سوی دیگر، اگر قرار باشد روزی روی لثه ها پروتز مصنوعی قرار گیرد، این فرنوم مانع قرار گیری درست آن روی لثه ها خواهد شد.

در صورت برجسته بودن این فرنوم، بین دو دندان جلوی فک بالا نیز فاصله بوجود خواهد آمد. این شرایط می تواند برای فرد یا حتی والدین او ناراحت کننده باشد. در صورتی که این فرنوم درد ایجاد نکند نیاز نیست فوراً درمان شود. بهتر است درمان این فرنوم تا پس از رشد کامل دندان های دائم به تعویق بیفتد. در اکثر موارد، زمانی که دندان های دائم جایگزین دندان های شیری می شوند، این فاصله بصورت خود به خود بسته می شود. در صورتی که این فاصله بصورت طبیعی بسته نشود، با کمک براکت های ارتودنسی می توان آن را از بین برد.

در صورتی که فرنوم باعث شود دندان ها مجدداً از یکدیگر فاصله بگیرند، پس از بستن مجدد فاصله با کمک براکت های ارتودنسی، فرنکتومی فرنوم لب بالا ضروری خواهد بود. معمولاً تا زمانی که فاصله بین دندان ها از بین نرود فرنکتومی انجام نمی شود، زیرا تشکیل بافت اسکار (جای بخیه) در نتیجه برداشتن فرنوم موجب می شود بستن فاصله بین دندان ها غیر ممکن باشد.

فواید فرنکتومی

بیمارانی که جراحی فرنکتومی داشته اند، بهبود کیفیت زندگی را تجربه کرده اند. در اینجا به برخی فواید فرنکتومی اشاره خواهیم کرد:

فرنکتومی لب بالا:

بهبود عملکرد بایت
کاهش ناراحتی های دهانی
بهبود ظاهر با از بین بردن فاصله بین دندان ها
افزایش اعتماد به نفس در نتیجه بهبود ظاهر

فرنکتومی زبانی:

بهبود گفتار با بهبود عملکرد زبان
بهبود ارتباطات در نتیجه بهبود گفتار
بهبود اشتها، زیرا با عدم عملکرد درست زبان، فرد قادر به درست جویدن غذا نخواهد بود.

تمریناتی که پس از فرنکتومی باید برای کودک انجام داد

پس از انجام جراحی فرنکتومی تا هفته سوم روزی ۶ مرتبه باید هر قسمت را اندکی بکشید و ماساژ دهید.

جراحی فرنوم لب و زبان (فرنکتومی)

کشش و ماساژ لب بالا

با دست تمیز لب بالا را بگیرید و آن را به سمت بینی بالا و پایین بیاورید.
لب را بیشتر از ۳ ثانیه در وضعیتی که در تصویر نشان داده شده است نگه ندارید.
از نوک انگشت اشاره خود برای ماساژ دادن تیغه لثه استفاده کنید، درست مانند مسواک زدن. بسیار آرام عمل کنید و مطمئن شوید که قسمت تا شده بالای لب را نیز ماساژ می دهید. پنج مرتبه از طرفین و بالا و پایین ماساژ دهید. این گام نباید بیشتر از ۵ ثانیه طول بکشد.

جراحی فرنوم لب و زبان (فرنکتومی)

کشش و ماساژ زبان

با دست های تمیز، دو انگشت اشاره خود را دو طرف گوشه های لوزی قرار دهید.
اجازه دهید انگشتانتان به داخل کف دهان فرو روند و آنها را به یکدیگر نزدیک کنید.
استفاده از دیگر انگشتان نیز می تواند برای پایین نگه داشتن چانه و باز نگه داشتن دهان کمک کننده باشد.
از هر دو انگشت اشاره برای ۵ مرتبه بالا و پایین بردن زبان استفاده کنید. اگر این کار را درست انجام دهید، با بالا آمدن زبان، لوزی تا شده باز خواهد شد.
به آرامی و با فشار متوسط، حدود ۵ مرتبه داخل لوزی را به طرفین و بالا و پایین ماساژ دهید.

نکات کلی

فرنکتومی معمولاً در مواردی پیشنهاد می شود که فرنوم بوضوح موجب بروز درد و یا مانع عملکرد طبیعی شود. فرنکتومی زبان معمولاً زمانی انجام می شود که کودک در گفتار، بلع یا غذا خوردن مشکل داشته باشد. فرنکتومی لب بالا تنها زمانی در دوران کودکی و زمانی که دندان شیری در دهان وجود دارد انجام می شود که کودک در نتیجه وجود این فرنوم درد داشته باشد. در صورتی که فرنوم لبی تنها منجر به ایجاد فاصله بین دندان های جلو شود، فرنکتومی زمانی انجام می شود که فاصله بین دندان ها با کمک براکت های ارتودنسی کاملاً بسته شده باشد. اگر این نوع فرنکتومی قبل از کامل بسته شدن فاصله بین دندان ها انجام شود، اسکاری که در نتیجه جای بخیه بوجود می آید موجب خواهد شد بسته شدن فاصله غیر ممکن شود و فرد مجبور خواهد بود برای همیشه فاصله بین دندان ها را تحمل کند.

۱۳ اسفند ماه ۱۳۹۷/۴ نظرها/توسط دکتر عرفانه افسری

مشکلات شایع در طی درمان ارتودنسی

مقالات آموزشی ارتودنسی بزرگسالان, مقالات آموزشی ارتودنسی کودکان, مقالات عمومی ارتودنسی و جراحی فک و صورت

در این مقاله قصد داریم به بیان موارد اورژانسی بپردازیم که بیمار ممکن است در طول درمان ارتودنسی خود با آنها مواجه شود. به خاطر داشته باشید تنها موارد حاد اورژانسی ممکن است نیاز به مراجعه فوری به ارتودنتیست داشته باشند. بسیاری از این موارد با کمک نکاتی که در این مقاله به شما آموزش خواهیم داد، به راحتی قابل کنترل هستند.