بعضی از پلاک های متحرک دارای پیچ می باشد. با هر بار باز کردن پیچ تنها ۲۵/۰ میلیمتر پلاک باز می شود که باعث افزایش عرضی فک می شود. در اثر باز کردن پیچ ممکن است فاصله ای بین دندانها (به خصوص دندانهای جلو) ایجاد شود که نگران کننده نیست و نشانه پاسخ به درمان است.

در هنگامی که بیمار چند روز از پلاک پیچ دار استفاده نمی کند، به دلیل برگشت نتایج درمانی پلاک در دهان نخواهد نشست و نیاز است که دوباره قالب گیری شود و به بیمار پلاک دیگری داده شود. در پلاک های پیچ دار باید طبق دستور داده شده در زمان مشخص با آچاری که توسط دندانپزشک به شما داده شده، پیچ آن را سفت کرد. بدین صورت که آچار را در سوراخی که در راستای انتهایی پیکان نمایش داده شده قرار داده و به سمت نوک پیکان تا انتها یک دور پیچانده شود.

هرگز پیچ را بیش از مقدار گفته شده حرکت ندهید و در صورتی که چرخاندن پیچ را در زمان مقرر فراموش کرده اید ، در اولین فرصت این عمل را انجام دهید و فواصل سفت کردن را مطابق زمان جدید تنظیم نمایید. ممکن است لازم باشد بیمار تا زمان رویش دندانهای دائمی و تثبیت مناسب وضعیت فکین از دستگاههای متحرک استفاده می کند. با توجه به روند رشدی بیمار، نوع ناهنجاری، شدت ناهنجاری، همکاری بیمار در استفاده از دستگاه ارتودنسی، پاسخ فیزیولوژیک بیمار، ممکن است که هر فردی نیاز به یک یا چند پلاک ارتودنسی داشته باشد.

هر بار که پلاک در دهان قرار می گیرد ، باید کاملاً فشار داده شود تا در جای صحیح خود در تماس مناسب با مخاط دهان قرار گیرد . در غیر این صورت پلاک عملکرد صحیح نخواهد داشت . در صورتی که متوجه شدید پلاک در سرجای خود قرار نمی گیرد ، در اولین فرصت با دندانپزشک تماس گرفته شود .

نوعی از براکت رنگ دندان از جنس مواد کامپوزیتی و یا پلاستیکی می باشند که به علت نزدیک بودن رنگ و شباهت به دندان از نظر زیبایی از نوع فلزی برتری دارند.

برتری این نوع براکت های سرامیکی نسبت به نوع فلزی

• زیبایی به علت شباهت رنگ به دندان
• باند قویتر به دندان
• اعمال نیروی مفید بیشتر به دندان به علت اندازه بزرگتر

اما باید توجه داشت این نوع براکت های سرامیکی در قیاس با براکت های فلزی مشکلاتینیز به همراه دارد:

• به علت ذات شکننده این نوع براکت نسبت به نوع فلزی باید در اندازه های بزرگتر ساخته شود لذا تحمل آن برای بیمار مشکل می باشد.
• به عتت مقاومت به سایش بیشتر نسبت به دندلن طبیعی(مینا)در صورتی که در تماس با دندان قرار گیرند باعث سایش دندان مقابل می شود.
• به علت باند قوی که با دندان تشکیل می دهند در حین خارج کردن آن ها از دندان بعد از پایان درمان ارتودنسی نیاز به اعمال نیروی بیشتر به دندان است و باعث آسیب بیشتری به مینای دندان خواهد شد.
• از نظر هزینه نسبت به نوع فلزی قیمت بالاتری دارد.
• مدت زمان درمان در استفاده از این نوع براکت های سرامیکی نسبت به نوع فلزی اندکی طولانی تر خواهد شد و این امر اصطکاک بیشتری را نیز به همراه دارد.
• نوعی از براکت همراه slot فلزی می باشندکه از نظر زیبایی نسبت به سایر براکت ها که بدون هستند در درجه پایین تری قرار می گیرند.
• نوع پلاستیکی این نوع براکت های شفاف در تماس با سیم ها و دندان دچار دفرمیتی و اصطکاک شده و به مرور کارایی اش پایین می آید.

باید در نظر داشت تنها براکت های روی دندان همرنگ دندان بوده و سیم هایی که در طی درمان استفاده می شوند از نوع فلزی خواهند بود.

با توجه به دلایلی که پیشتر گفته شد و مضرات و برتری های این نوع براکت سرامیکی توصیه ارتودنتیست برای بیمارانی که خواهان استفاده از این نوع براکت ها هستند استفاده آن ها در دندان های قدامی یعنی از دندان نیش یک سمت تا دندان نیش سمت دیگر در فک بالا که از نظر زیبایی در طی لبخند و صحبت کردن دارای اهمیت هستند می باشد.

 

در طول درمان دندان های بیمار دچار لقی مختصری می گردند که این مقدار از لقی طبیعی است.پس از اتمام قسمت اصلی درمان ارتودنسی با استفاده از پلاک های متحرک و شکل گیری لثه ها این لقی خود به خود برطرف می گردد. درصورت لقی بیش از حد باید پزشک خود را مطلع ساخت.

در طی درمان ارتودنسی در خوردن غذا به چه نکاتی باید توجه کرد.

لازم است بیمار در هنگام غذا خوردن از گاز گرفتن مواد غذایی و میوه ها مانند ساندویچ، سیب، هلو، آلوچه(در غذا)، خیار، زرد آلو و… خودداری کرده ابتدا هسته میوه های هسته دار را جدا نموده و سپس آن ها را به قطعات کوچکتر تقسیم و میل نمایید.

خوردنی هایی مانند نان خشکه، ته دیگ، نان خانگی، لقمه های بزرگ، گز، تخمه، پیتزا، هویج، کشک و سایرخوردنی های سخت باعث کنده شدن اتصالات ارتودنسی می شوند لذا خوردن آن ها تا پایان درمان ممنوع می باشد.

درصورت کنده شدن براکت ها چه مشکلاتی به وجود خواهد آمد؟

در صورت عدم مراقبت کافی از اتصالات ارتودنسی و کنده شدن آن ها چندین مشکل به وجود خواهد آمد:

• اتلاف وقت شما و مراجعه اضافی جهت قرار دادن اتصالات کنده شده
• عدم اتصال قوی در نصب مجدد و احتمال کنده شدن های مکرر
• طولانی تر شدن مدت زمان درمان تا ۳ سال و یا بیشتر
• پرداخت مجدد هزینه

دندان ها تمایل دارند که به حالت قبلی خود یعنی قبل از درمان ارتودنسی باز گردند به همین دلیل یکی از سخت ترین جنبه های فرآیند درمان حفظ نتایج درمان ارتودنسی بعد از جدا کردن براکت ها است.

این مرحله که فاز نگه دارنده نام دارد بعد از برداشتن براکت ها از دندان ها در مرحله نهایی درمان ارتودنسی آغاز می شود.

این مرحله به منظور به حداقل رساندن جا به جایی های ناخواسته در دندانهاو عدم بازگشت دندان ها به حالت قبل از درمان و حفظ موقعیت صحیح که در طی درمان به دست آمد می باشد. استفاده از نگهدارنده ارتودنسی یا ریتینر (retainer) بخش بسیار مهمی از موفقیت درمان محسوب میشود، چرا که نگهدارنده به حفظ موقعیت صحیح دندانها کمک می کند و اجازه نمی دهد دندان ها به حالت قبل درمان بازگردند و همه چیز به نقطه شروع بازگردد.

نگهدارنده ها به دو دسته ثابت و متحرک تقسیم می شوند:

نگهدارنده ثابت ارتودنسی

نوع ثابت نگهدارنده از یک سیم قابل انعطاف نازک تشکیل شده است که در پشت دندانهای ثنایای بالا یا پایین قرار می گیرد و با کامپوزیتی که براکت ها را به دندان متصل می کند چسبانده می شود.

این ریتینر ها برای هر بیمار به صورت اختصاصی فرم داده می شوند تا دندانها را در موقعیت صحیح بعد از درمان خود نگه دارند.

مزایای نگهدارنده ثابت:

• عدم نیاز به همکاری بیمار در استفاده از دستگاه
• عدم وجود خطر شکستن و گم شدن
• مدت استفاده طولانی تر و حفظ نتایج
• زیبایی به علت عدم رویت

اما باید توجه داشت رعایت بهداشت دندان و سلامت لثه در این نوع نگهدارنده ها از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و نیاز به استفاده از ابزار های خاص مثل نخ دندان super floss می باشد. همچنین این نگهدارنده نیاز به پذیرش و تحمل بیمار در نگهداری از این وسیله که پشت دندان ها قرار می گیرند را بالا می برد.

نگهدارنده ارتودنسی غیر ثابت یا متحرک

این نوع نگهدارنده ها به دو دسته شفاف و آکریلی تقسیم می شوند.

دستگاه آکریلی یا هالی:

انواع غیر ثابت ارتودنسی معمولا پس از خارج کردن براکت و اتمام درمان ارتودنسی، قالبی از دندانهای صاف و مرتب شده بیمار تهیه می شود.این دستگاه شامل شامل یک سیم است که در جلوی دندانهای پایینی یا بالایی قرار می گیرد و مواد آکریلی که در فک بالا در کام و در فک پایین پشت دندان ها قرار گرفته و اجزای پلاک را به هم متصل کرده وگیر لازم جهت قرار گیری پلاک در دهان را فراهم می کند.

بیمار باید حداقل تا۶ ماه تمام مدت روز و شب نگهدارنده را در دهان بگذارد. اگر هیچ حرکت بازگشتی مشاهده نشد میتوان آن را تنها شب هنگام و یا چند ساعت در روز استفاده کرد. بیمار در صورت مشاهده هرگونه جا به جایی در موقعیت دندان ها در اولین فرصت باید به ارتودنتیست خود مراجعه نمایند.

دستگاه شفاف

این دستگاه از طریق مواد پلاستیکی شفاف تهیه می شوند که سطح دندان ها را می پوشاند. پس از پایان درمان و برداشتن براکت ها از دهان بیمار قالبگیری شده و در لابراتوار ساخته می شود.

این دستگاه شایع ترین نگهدارنده مورد استفاده برای فک بالا می باشد. ازاین نوع نگهدارنده می توان در تمام شرایط ، به جز غذا خوردن و مسواک زدن ، استفاده کرد..باید توجه داشت تا زمانی که ریتینرها به راحتی بر روی دندان ها می نشینند نشان دهنده ثبات دندان ها و عدم حرکات نامطلوب آن هاست. هرگاه ریتینرها محکم شوند نشان دهنده عدم استفاده مرتب از ریتینرو در نتیجه حرکات نامطلوب دندان است.

مزایای نگهدارنده متحرک:

• شست شو و بهداشت راحتتر
• پذیرش راحتتر به علت قابلیت خارج کردن از دهان
• در صورت بروز برگشت نتیجه درمان در موارد محدودی می توان دستگاه هالی را فعال کرد.