سلامت دهان نقشی حیاتی در سلامت عموم ایفا می کند. درمان های دندانی خدمات نسبتاً گرانی هستند و ترکیبی از درمان های مختلف مانند ارتودنسی، زیبایی، و جراحی می توانند هزینه زیادی برای بیمار در بر داشته باشند. برخی از ناهنجاری های دندانی نیاز به درمان های نسبتاً پر هزینه ای دارند. یکی از آنها فقدان مادرزادی دندان است که یکی از بیماری های شایع دندانی محسوب می شود. این مشکل هم روی زیبایی و هم روی عملکرد تأثیر منفی دارد. زیبایی به تنهایی عامل مهمی است و مشکلات آن می توانند اعتماد به نفس، رفتار ارتباطی، عملکرد حرفه ای، و کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهند.
بیمارانی که به صورت مادرزادی یک یا چند دندان خود را ندارند، ممکن است از مشکلاتی مانند مال اکلوژن (که می تواند منجر به بروز مشکلاتی در جویدن شود)، آسیب های پریودنتال، فقدان رشد استخوان آلوئولار، کاهش توانایی جویدن، تلفظ غیر عادی، تغییرات در ارتباطات اسکلتی و ظاهر نامطلوب رنج ببرند، که اکثر آنها نیاز به درمان های پر هزینه دارند.
علل دندان درنیاوردن نوزاد
فقدان مادرزادی دندان یکی از نتایج بروز اختلال در طول مراحل اولیه رشد است و حاکی از بروز اختلال در شکل گیری اکتودرم است. وقتی یک دندان شیری به صورت مادرزادی وجود ندارد، دندان دائمی که قرار است به جای آن بیرون بیاید نیز وجود نخواهد داشت.
ژنتیک در فقدان مادرزادی دندان نقش مهمی ایفا می کند. جالب اینکه الگوی فقدان مادرزادی دندان در دو قلوهای یکسان و تک تخمکی نیز می تواند متفاوت باشد، که احتمالاً به این مطلب اشاره دارد که مکانیزم های بنیادی دیگری در این میان نقش دارند، از جمله عوامل مربوط به پس از تولد که می تواند حاکی از بروز همزمان دو ناهنجاری باشد. این مشکلات می توانند عوامل محیطی را نیز شامل شوند زیرا ترکیبی از عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی می توانند منجر به فقدان دندان شوند، که عبارتند از عفونت، حادثه و بروز آسیب، داروها، و نیز ژن های همراه با حدود ۱۲۰ سندورم، از قبیل شکاف کام و لب، اکتودرمال دیسپلازی، و سندروم های داون Down، ریگر Rieger، و بوک Book.
یکی از توضیحات عمومی ممکن این است که جز در موارد ارثی، پس از آنکه بافت های اطراف فضای لازم برای وقتی جوانه دندان در حال رشد است را می بندند، احتمال بروز فقدان مادرزادی دندان بیشتر خواهد بود. تحقیقات دیگر حاکی از این هستند که تأخیر در رشد دندان ها و کاهش اندازه دندان ها با بروز فقدان مادرزادی دندان رابطه مستقیم دارد. علاوه بر این، فقدان مادرزادی دندان ها در قسمت های جلو بیشتر به ژن ها بستگی دارد، در حالی که فقدان مادرزادی دندان ها در عقب دهان بیشتر به صورت اتفاقی رخ می دهد.
روش های تشخیص فقدان مادرزادی دندان های دائمی
فقدان دندان بر اساس تعداد دندان هایی که وجود ندارند دسته بندی می شوند. در موارد خفیف و متوسط معمولاً به ترتیب سه و کمتر از شش دندان وجود ندارند. در واقع تفاوت هیپودنشیا hypodontia (فقدان قسمتی از دندان ها)، اولیگودنشیا oligodontia (فقدان تعدادی از دندان ها)، و آنودنشیا anodontia (فقدان کامل همه دندان های دائمی) در تعداد دندان هایی است که وجود ندارند و معمولاً روی آنها نیز اتفاق نظر وجود ندارد. با این حال تشخیص همه آنها به چند روش محدود می شود. بهترین روش برای تشخیص فقدان مادرزادی دندان استفاده از تصاویر رادیوگرافیک، و معاینات بالینی و دندان است.
در نیامدن کدام دندان ها شایع تر است؟
دندانپزشک ها باید از الگوهای مختلف بروز فقدان دندان و عوامل خطر آن آگاه باشند. به عنوان یک قانون کلی، اگر تنها تعدادی از دندان ها وجود نداشته باشند، از دندان های دیستال از هر نوعی خواهند بود. این در مورد دندان های لترال ماگزیلا و دومین دندان های پرمولر مندیبل نیز صدق می کند. از سوی دیگر، تصور می شود نرخ فقدان دندان های پرمولر اول، نیش، و مولرهای اول دائمی ماگزیلا، که احتمالاً ثبات بیشتری دارند، در کودکانی که پنج دندان یا بیشتر آنها وجود ندارد، بیشتر است.
دندان درنیاوردن مادرزادی
درمان دندان درنیاوردن کودکان
فقدان مادرزادی دندان ها درمان مشخصی دارد که جامع و پر هزینه است. البته این هزینه بسته به محلی که دندان آن وجود ندارد، در کشورهای مختلف، و در شهرهای مختلف متفاوت است. درمان این مشکل اغلب دشوار است و معمولاً به همکاری چند پزشک از شاخه های مختلف، از جمله جراح دهان، دندانپزشک اطفال، ارتودنتیست و دندانپزشک عمومی، نیاز خواهد داشت. دندانپزشک عمومی و دندانپزشک متخصص اطفال با تشخیص فقدان دندان های شیری و ارجاع زود هنگام بیمار به ارتودنتیست، می توانند درمان های چند رشته ای را ساده تر کنند؛ زیرا فقدان مادرزادی دندان های شیری ارتباط مستقیمی با فقدان دندان های دائمی جایگزین آنها دارد.
درمان دندان در نیاوردن کودک با ارتودنسی
علاوه بر این، در مورد دندان های نیش نهفته در کام (سقف دهان) ماگزیلا در نتیجه فقدان دندان های لترال، باید از به جا ماندن دندان های باقی مانده اطمینان حاصل نمایند زیرا کشیدن زود هنگام دندان های پیشین می تواند بیرون آمدن دندان های دائمی در محل درست را هدایت کند. به همین دلیل ارزیابی اولیه تعداد دندان هایی که وجود ندارند، و در نظر گرفتن عوامل خطر فقدان مادرزادی دندان، و نیز اندازه و تعداد دندان های باقی مانده در هر دو قوس دندانی در طرح و اجرای درمان ضرورت دارد. نوع مال اکلوژن، وخامت فشردگی و نامرتبی دندان ها و نیمرخ از جمله مهمترین نگرانی هایی هستند که روی تعیین طرح درمان نهایی تأثیر دارند. حجم استخوان به زیبایی های چهره از جمله لبخند، مربوط هستند و باید در طرح درمان نیز مد نظر قرار گیرند. طی دوره درمان، تغییرات ممکن در تغییرات کرانیوفاشیال همراه با فقدان مادرزادی دندان نیز مد نظر قرار گیرند.
دندان درنیاوردن مادرزادی
چالش دیگر، درمان بیمارانی است که در حال رشد هستند. گرچه درمان باید در طول نوجوانی آغاز شود، اما درمان های موقت باید از حدود ۷-۹ سالگی آغاز شود، قبل از آنکه کودک متوجه شود با دیگران تفاوت هایی دارد.
فضاهای خالی بین دندان ها را هم می توان باز نگه داشت تا از دندان های مصنوعی برای پر کردن آنها استفاده کرد، یا آنها را با ابزارهای ارتودنسی بست. دیگر راه های درمان شامل کاشت ایمپلنت یا بیرون آوردن و جابجا کردن دندان های مولر سوم هستند که در غیر اینصورت کشیده می شوند، تا قسمت های بی دندان را پر کنند و تعداد دندان ها افزایش پیدا کند. در روش باز گذاشتن فاصله و استفاده از پروتز مصنوعی، به جز بیمارانی که در حال رشد هستند، کاشت ایمپلنت گزینه بهتری است زیرا اسئواینتگریشن ایمپلنت در استخوان آلوئولار در حال رشد مشکل ایجاد می کند.
کاشت ایمپلنت باید تا زمان توقف رشد استخوان های فک بیمار در نوجوانی متوقف شود. این امکان نیز وجود دارد که در مورد فک بالا که دندان های آن فشرده هستند، فواصل بین دندان های لترال را با دندان های نیش پر کرده و با تراش آنها را به شکل دندان های لترال درآورد. در قوس دندانی بالا که صاف است، فضاهای خالی که پخش شده اند را می توان با استفاده از پروتزهای مصنوعی پر کرد. در صورتی که دندان های جلوی فک بالا به صورت مادرزادی وجود نداشته باشند، علاوه بر گزینه های زیبایی، برای اصلاح ارتباط دندان های قدامی دو فک بالا و پایین لازم است از درمان های کاموفلاژ فانکشنال نیز استفاده شود.
